'Bysûnderste flinter fan Fryslân' driget te ferdwinen
25 oktober, 16:22 • 3 minuten lêstiid
Fryslân driget syn bysûnderste flinter kwyt te reitsjen. It giet nammentlik striemin mei de grutte fjoerflinter. De Vlinderstichting sprekt fan in "dramatisch jaar".
Dizze grutte fjoerflinter komt allinnich foar yn Nederlân, fertelt Henk de Vries fan De Vlinderstichting. Earder siet der in likense ûndersoart yn Ingelân, mar dy is al yn 1860 útstoarn.
"Pas in 1915 ontdekten we deze Nederlandse ondersoort. Hij zat vervolgens vrij lang in De Wieden, de Weerribben en de Rottige Meente. In dat eerste gebied is-ie tien jaar eerder al verdwenen."
Acht jier lyn wie der samar in ljochtpuntsje: doe waard de flinter ek fûn by de Brandemar, tusken Wolvegea en de Tsjûkemar. Dat kaam doe as in ferrassing. "Hij leek zich daar bovendien uit te breiden, dus er was reden voor optimisme."
Wol foarsichtich optimisme, omdat it dreech is om it tal flinters hielendal goed yn byld te krijen. It optimisme hat no, fiif jier letter, plakmakke foar noed. "Dit jaar hebben we 'm al niet meer geconstateerd in de Brandemeer. En de populatie in de Rottige Meente is heel wankel. In Fryslân gaat het slechter dan ooit met de grote vuurvlinder."
Gelokkich foar de flinter gong it yn de Weerribben just better as oait, neffens De Vries. Dêr moat de populaasje no sjen te oerlibjen om net hielendal út te stjerren.
Ien dúdlike oarsaak is lestich oan te wizen. Dúdlik is wol dat de klimaatferoaring in belangrike rol spilet. De grutte fjoerflinter hat de plant hantsjeriis nedich.
"Dat is een waterplant waarop de vlinder voortplant. De plant komt in heel Nederland voor, maar is alleen onder de goede omstandigheden geschikt voor de grote vuurvlinder."
Sa moat de hantsjeriis yn in wiet gebiet stean, dêr't in soad ljocht en sinne by komme kin. "Hij moet een beetje open staan, maar ook weer niet té open. dat komt heel precies."
Het is een teken dat het niet goed gaat met de natuur.
De drûchte fan de ôfrûne jierren hat der yn de Rottige Meente foar soarge dat de plant it dêr dreech hat en dat hat fuortendaliks effekt op de populaasje fan de grutte fjoerflinter. "Dat is ontzettend zonde voor natuur- en vlinderliefhebbers. En een teken dat het niet goed gaat met de natuur."
Libel ek ûnder druk
Dat is ek werom te sjen yn de populaasje fan de ielstikelbiter, in libelsoart. "Die heeft het ook heel moeilijk. Hij zit voor een belangrijk deel in vijf provincies: Fryslân, Groningen, Overijssel, Utrecht en Zuid-Holland. Maar het westen van Nederland dreigt de soort kwijt te raken door de Amerikaanse rivierkreeft."
En ek dat hat te krijen mei de plant wêrop't de libel him foartplantet. "Dat is de krabbenscheer, die wordt gegeten door de rivierkreeft. Die komt in Zuid-Holland nu nog op drie plekken voor. Een paar jaar geleden waren dat er nog circa twintig locaties. In Utrecht gebeurt een beetje hetzelfde."
Als we de planten kwijtraken, raken we ook typisch Nederlands landschap kwijt.
Yn Fryslân, Grinslân en Drinte is it noch ôfwachtsjen wat der gebeurt, mar De Vries set him skrap. "Het lijkt nu nog mee te vallen, maar de rivierkreeft kan ook schade berokkenen zonder dat we dat goed zien. Bovendien is de rivierkreeft niet de enige soort die de krabbenscheer bedreigt. De grote waternagel, ook een exoot, doet hetzelfde. En overal waar de krabbenscheer verdwijnt, verdwijnt ook deze libel."
Beide bisten, sawol de grutte fjoerflinter as de ielstikelbiter, binne hiel typysk foar it leechfeangebiet yn Nederlân. "In die paar stukjes natuur speelt de krabbenscheer een heel belangrijke rol. Als we de planten kwijtraken, raken we ook typisch Nederlands landschap kwijt. Daar zijn de grote vuurvlinder en de libel onderdeel van."
