Lutz Jacobi verlaat de politiek: "Gemeentelijke politiek was niet echt iets voor mij"

Jacobi zat de afgelopen vier jaar voor de PvdA in de gemeenteraad van Leeuwarden. "Ik heb in 2017 gezegd, ik doe nog een rondje en nu is het zover. Het is belangrijk dat er nu weer anderen opstaan en de kar trekken."

Na elf jaar in de Tweede Kamer, besloot ze in 2017 haar zetel in de gemeenteraad toch in te nemen, en daarmee de PvdA als lijsttrekker te hulp te komen. "In 2017 hadden we de herverdelingsverkiezingen, de PvdA had maar vier zetels gescoord, toen zeiden ze: help ons."

Toch beviel haar de gemeentelijke politiek niet zo goed. "Het is wel wat, maar het is niet echt geschikt voor mij. Ik heb een ontzettend drukke baan, gemeentepolitiek is uiteindelijk een nevenfunctie."

Het was wel te combineren met haar functie als directeur van de Waddenvereniging, maar ze is veel tijd kwijt aan de politiek, vertelt ze: "Ik besteed er in ieder geval meer dan 20 uur per week aan."

"In de Tweede Kamer ben je 24 uur met dezelfde focus bezig, en daar heb je het hele netwerk om je heen." Dat is hier wel anders, vertelt ze: "Als je hier iets wilt regelen, de gemeenteraad komt op woensdagavond samen, heeft een wereld aan taken en die kun je maar voor een klein deel behandelen."

Het betekent niet dat ze er geen plezier aan heeft beleefd. "Ik vind het wel mooi om mensen te ontmoeten, hun signalen naar binnen brengen. Ik heb me nog heel druk gemaakt om armoede en over de Wmo, wat bruggen en dergelijke dingen. Dat vind ik hartstikke mooi."

"Maar we hebben natuurlijk ook een paar jaren met corona gehad, dan kun je ook niet meer bij de mensen op bezoek, dan gaat de energie er ook wel wat uit", geeft Jacobi toe.

Deze week werd de eerste Els Veder-Smitprijs uitgereikt, en die ging naar Jacobi. De prijs werd uitgereikt aan iemand die zich heeft ingezet voor de rol van vrouwen in de politiek.

"Ik moet eerlijk zeggen, ik hoorde twee uur van tevoren dat ik een van de drie finalisten was. De enige keer dat ik Els Veder-Smit ontmoette was in het MCL, ik vond haar een hele deftige dame", vertelt Jacobi. "En ik dacht ik ben niet deftig, dus ik word het niet. Het is wel een eer, een erkenning."

Het werk is ook nodig, zegt ze. Nog altijd zijn de meeste gemeenteraadsleden mannen. "Er is nog heel wat werk te doen, als vrouwen heb je thuis nog veel zorgfuncties. Is er nooit een man die dan iets oppakt? Je hebt soms ook nog een baan, het is bijna onmogelijk om daarin te opereren."

Nu is het werk op zichzelf soms ook zwaar, vindt Jacobi. "Het zijn soms pakken aan stukken, je kunt onmogelijk alles doen. Je moet kijken, wat wil ik hiermee en wat wil ik bereiken, voor wie?"

Volgens haar onderschatten mensen het begin vaak het werk. "Veel mensen die niet eerder in de politiek actief zijn geweest moeten daaraan wennen. Dat kost al stress en moeite."

"Daarnaast debatteren, moet je leren omgaan met tegenwind, maar je moet ook veel op bezoek, naar mensen toe." Dat is voor veel mensen bijna niet te doen, zegt ze. Vooral als ze er ook nog een heel druk bestaan naast hebben.

De vraag is hoe het vak aantrekkelijker kan worden gemaakt. Sommige raadsleden vinden de vergoeding voor het werk te laag. "Ik denk niet dat het geld dat de reden moet zijn om in het openbaar bestuur te gaan. Het gaat vooral ook om passie en je grote idealen."

Maar ze ziet ook in dat sommige mensen afhankelijk zijn van de vergoeding. "Er zijn wel raadsleden die geen andere baan hebben en voor hen is het wel hun basisinkomen, dan is het wel te laag."

En dan is het klimaat in de politiek soms ook nog eens niet zo fijn. Politici worden bedreigd en verkiezingsborden worden vernield. Jacobi heeft er geen goed woord voor over: "Verschrikkelijk, ik word er heel boos van. Het is een aanslag op de democratie."

Het kabinet wil 100 miljoen euro uittrekken voor het versterken en beschermen van lokaal bestuur. "Ik hoorde deze week dat dat dan naar bewaking en naar camera's zou moeten", zegt Jacobi. "Ik vind zelf dat we misschien allemaal wel op cursus kunnen, dat we samen leren hoe we in dit land met elkaar omgaan. De preventie is essentieel."

Ze vindt dat de Tweede Kamer daar zelf ook een grote rol in heeft. "Ik ben in 2006 in de Tweede Kamer gekomen. Mijn beeld van de Tweede Kamer was dat je respectvol met elkaar omgaat, wij zijn een voorbeeld voor ons land. Toen kwam het woord 'kopvoddentaks' voorbij, en ik schaamde me dat ik daarbij hoorde."

"Je krijgt daarnaast als Kamerlid wel 30 mails per week met 'vuile volksverlakkers' of 'ze moeten jullie doodschieten'. Ik voelde mij daar nooit echt door aangesproken, maar het is niet normaal."

In plaats van de mails weg te klikken is Jacobi eens in contact gekomen met een van de bedreigers. "Het zijn vaak mensen die ongelukkig zijn en zich niet thuis voelen in deze maatschappij. Dat is iets dat de politiek zich moet aantrekken", zegt ze.

Jacobi ziet dat deze problematiek, het bedreigen en het vernielen, al jaren speelt. Accepteren dat het erbij hoort, is ze echter niet van plan: "Het is gewoon niet acceptabel, nooit."