Hoogleraar: "Boeren zetten tractoren in als geweldinstrument"

Boeren maken zich schuldig aan misbruik van geweld door wegen te blokkeren met hun tractoren, zegt hoogleraar Recht en Samenleving Jan Brouwer van Rijksuniversiteit Groningen. Afgelopen weekend werden de snelwegen A7 en A32 geblokkeerd. De boeren voeren actie tegen maatregelen van het kabinet om het stikstofprobleem aan te pakken.
Boeren in Heerenveen © René Wiegmink / ProNews
Brouwer legt uit dat het te maken heeft met de definitie van geweld. "We hebben een laagdrempelige definitie van geweld in onze wetgeving staan. Er staat iets van: elke dwangmatige kracht van meer dan gemiddelde betekenis. Het doel moet dan ook nog zijn mensen te dwingen iets te doen of iets na te laten. Daar voldoen de boeren gewoon aan. Als de politie dergelijke maatregelen zou nemen zouden we moord en brand schreeuwen en zeggen: de politie maakt zich schuldig aan geweldmisbruik. Dus zeg ik dat van de boeren nu ook."

Tractoren als geweldinstrument

Volgens Brouwer worden de tractoren ingezet als geweldinstrument. "Door middel van die enorme apparaten proberen zij de overheid dan wel grote winkelbedrijven te dwingen tot bepaalde daden. Dat doe je niet door overredingskracht of argumenten, maar door fysieke maatregelen. Dat valt gewoon onder de definitie van geweldgebruik."

Boete: geen beginnen aan

Toch zijn er steeds geen boetes uitgedeeld aan protesterende boeren. "Dat heeft denk ik een andere oorzaak. Een rechtsstaat kan alleen functioneren als 99 procent van de mensen de regels naleeft. Als je massaal de revolutie predikt is niemand strafbaar. En dat is toch een beetje wat de boeren op dit moment doen. Ze zijn fysiek zo in de meerderheid, dat er geen beginnen aan is. Als je op deze manier je manier je materieel inzet, dat je je macht misbruikt."

Niet iedereen blijft dit accepteren

Brouwer denkt wel dat er een soort omslagpunt komt in de samenleving. Niet iedereen blijft dit tolereren, vermoedt hij. "Als de nood aan de man komt zijn er allerlei bevolkingsgroepen die dit niet accepteren omdat ze het nog veel zwaarder hebben dan de boeren. Ik geloof graag dat er argumenten zijn om actie te voeren, maar er zijn groeperingen die nog veel meer last hebben van de overheid. Ik denk dat dit wel vergeten wordt door de boeren." Zo zijn er bijvoorbeeld veel mensen afhankelijk van de Voedselbank. "Met zulke acties verspelen de boeren hun hand wel een beetje. Maatschappelijk gezien zullen ze op verzet stuiten in de toekomst."

Verzet van burgemeester

Ook vanuit de kant van het bestuur zal er meer verzet komen. "Formeel is het de burgemeester of in coronatijd de voorzitter van de Veiligheidsregio die gaat over het toestaan van betogingen. Dat mag, zelfs spontaan zonder kennisgeving aan de burgemeester. Het zal ongetwijfeld zo zijn dat de burgemeester voorschriften op gaat leggen, zoals: jullie mogen geen groot materieel meenemen. Dat zal ook in Groningen het geval worden, heb ik al begrepen." Of de boeren zich daaraan houden, is maar de vraag. "In het recente verleden is een paar keer het leger ingezet, maar veel meer dan dat zie ik nog niet gebeuren."
Hoogleraar Jan Brouwer van Rijksuniversiteit Groningen