Verkeersbegeleiding nodig boven het Wad, zegt oud-burgemeester Albert de Hoop

"Het lijkt nu nog erger te zijn dat in 2009", zegt Albert de Hoop over de resultaten van de extra controles op containerschepen in Nederlandse havens. De oud-burgemeester van Ameland heeft zich jarenlang ingezet voor een veiliger vervoer van die containers boven de Waddeneilanden en is erelid van de Europese kustgemeenten organisatie KIMO International, waar hij eerder voorzitter van was.
Ferkearsbegelieding nedich boppe it Waad
Via die weg luidde De Hoop ook de noodklok over dat vervoer toen er in 2008 bij elkaar opgeteld 69 containers boven de Wadden overboord vielen. Dat leidde in 2009 ook al tot extra controles in Nederland op het vastmaken van die containers aan boord. Dat liet een weinig rooskleurig beeld zien. "Na deze controles is er niet veel meer gedaan door de Nederlandse overheden", constateert De Hoop, die veel ruimte voor verbetering ziet. Dat er tien jaar later bij extra controles in het voorjaar van 2019 wederom veel mis is aan boord van de containerschepen, verbaast hem niet.
Burgemeester Ineke van Gent van Schiermonnikoog zegt 'te schrikken' van de resultaten van de nieuwe inspecties. 'Na de ramp zijn er veel discussies geweest over de vraag of deze schepen wel goed worden beladen en gecontroleerd. Er is nog steeds niets tot weinig gebeurd om dat te verbeteren. Dat is een slechte zaak.'

Groei van containervaart

De Hoop: "Dat heeft ongetwijfeld te maken te maken met de groei van de containervaart, de automatisering, de robotisering en de bezuinigingen bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT)." Ook zet hij vraagtekens bij de effectiviteit van de reguliere controles:" Als je kijkt naar de hoeveelheid controles en de hoeveelheid containerschepen die per dag in de haven van Rotterdam komen en gaan, dan is het een druppel op een gloeiende plaat."
© Omrop Fryslân, Remco de Vries
Uit het onderzoek van Omrop Fryslân en RTV-Noord blijkt dat er veel meer gebreken zijn gevonden bij de extra controles dan je zou verwachten op grond van de reguliere controles in heel Europa.

Erger dan in 2009

"Het lijkt nu nog erger dan bij de grote controle in 2009. Het beeld van toen was al weinig rooskleurig. Daar is in al die jaren niet veel meer aan gedaan door de Nederlandse overheden", reageert De Hoop. Wat hem en Ineke van Gent betreft, komt er nu eindelijk wel actie. Van Gent zegt het zo: 'Ik neem aan dat de minister en de Tweede Kamer de teleurstellende resultaten van deze inspecties tot zich nemen. Zij kunnen dan zien dat er veel te weinig acties is geweest. En dat er nu echt iets moet gebeuren.'
© Haveriekommando
De weinig vleiende opmerkingen over reder Mediterranean Shipping Company (MSC) en de gebreken aan één schip in het bijzonder die zijn aangetroffen in de opgevraagde inspectierapporten van de Inspectie Leefomgeving en Transport doen De Hoop ook de wenkbrauwen fronsen: "Deze reder zou onder een vergrootglas gelegd moeten worden." Hij wijst op de ramp met de MSC Flaminia die in 2012 brandend en wel boven de Waddeneilanden naar Wilhelmshaven is gesleept.
Of de MSC Napoli die in 2007 door een verkeerde belading zodanige scheuren in de romp kreeg dat het schip op de Engelse kust strandde. En in 2017 vloog het grote containerschip MSC Daniella spontaan in brand voor de kust van Sri Lanka.
Wat dat betreft is het pikant te noemen dat de Inspectie Leefomgeving en Transport bij haar extra controles extra brandgevaar opmerkte aan boord van schepen van deze reder doordat er teveel koelcontainers op te weinig stroompunten werden bevestigd waarbij de kabels ook nog eens waren beschadigd.
De farrûten boppe de Waadeilannen © Zembla
Hoewel het volgens De Hoop een illusie is om te denken dat je met de huidige mankracht op korte termijn alle rederijen tegen het licht kan houden en verbeteringen kan doorvoeren, wil dat niet zeggen dat er geen preventieve maatregelen mogelijk zijn die kans ongelukken kunnen verkleinen. En daarbij richt hij zijn pijlen op de kleinere containerschepen; de zogenaamde feeders. Wat er met het grote MSC Zoe is gebeurd, mag dan wel het meest in het oog springen, maar de meeste containers gaan overboord bij juist die kleinere schepen.
De rompstabiliteit van die schepen wordt volgens De Hoop aangetast door de hoeveelheid en hoogte van de containers die ze aan boord hebben. De Hoop: "Die feeders varen hutje mutje door de TE geul vlak boven de Waddeneilanden en er is daar geen verkeersbegeleiding. Er is al vaker aan minister Cora van Nieuwenhuizen gevraagd om een vorm van verkeersbegeleiding in te voeren; een Vessel Traffic Management of Vessel Traffic Advice. Maar tot nu toe heeft ze nog geen gehoor gegeven aan deze vraag van mij en de Tweede Kamer omdat er een zogenaamde Freedom of Shipping''zou gelden. Maar dat is onzin!"
© Omrop Fryslân, Remco de Vries
Hij wijst er op dat de helft van de geul op het punt waar die het dichtst bij de eilanden loopt, gewoon territoriaal water is van Nederland. En een advies is altijd mogelijk. Maar de Duitsers hebben tot nu toe geen heil gezien in deze oplossing. De Hoop heeft wel een idee waarom:"Die denken economisch averij op te lopen als de reders meer kosten moeten maken om in Bremerhaven of Hamburg te komen." De oud KIMO voorzitter is betrokken geweest bij onderhandelingen hierover. Volgens hem gaat hier geld duidelijk boven veiligheid. Datzelfde zit de verhuizing van de grote containerschepen naar de diepwatergeul verder boven de Waddeneilanden ook in de weg, zo denkt hij.
Die is er ooit gekomen voor de tankers na een aantal rampen met die schepen. "Maar nu zijn er containerschepen die groter zijn dan de tankers van toen en die vervoeren meer gevaarlijke stoffen dan een gemiddelde tankers", tekent De Hoop aan. "Het ligt toch voor de hand dat als je in een kwetsbaar, ondiep gebied gaat varen met een joekel van een containerschip, met een paar meter onder de kiel, dat er ongelukken kunnen gebeuren."
Toch ziet De Hoop nog mogelijkheden om hier economische activiteiten te koppelen aan milieu doelen. "Dat kan namelijk als je de veiligheidsstandaard mee laat groeien met de economische groei. Kortom voer verkeersbegeleiding in, ga in gesprek met de sector tot verbetering van het vervoer en besluit dat grote diepgaande containerschepen verplicht door de diepwatergeul moeten."