Friese promotie bij universiteit Lapland op Siberische toendraverhalen
Roza Laptander uit Leeuwarden is woensdagochtend online gepromoveerd aan de Universiteit van Lapland in Rovaniemi, Finland op haar proefschrift When we got reinder, we moved to live to the tundra. Het onderzoek gaat over 'the spoken and silenced history of the Yamal Nenets'. (De gesproken en verborgen geschiedenis van de Nenets in Yamal.)
De Nenets vormen een volk dat vanouds in Siberië met rendieren reist, maar tegenwoordig leeft nog maar een deel van de Nenets traditioneel. Roza Laptander is taalkundig antropoloog en woont in Fryslân. Ze heeft de afgelopen tien jaar veel verhalen en liederen van de Nenets verzameld. Nenetsen geven hun verhalen vooral mondeling door, maar laten daarbij traumatische gebeurtenissen weg.
Verhalen teruggeven
De online promotie was ook voor de Universiteit van Lapland een primeur. Promotor Florian Stammler zat zelf in Siberië, opponent Andrei Golovnev in Sint Petersburg en Roza Laptander thuis in Huizum. De presentatie en de wetenschappelijke discussie duurde een paar uren, met positief resultaat. Na afloop bedankte Laptander op de regionale tv van Yamal alle Nenetsen die meegewerkt hebben. "Sommige mensen die ik heb geïnterviewed leven niet meer. Dat vind ik lastig. Ik wil die verhalen daarom teruggeven aan hun kinderen en kleinkinderen, zodat ze toch in de familie blijven."
Taal van de toendra
Een factor bij het wel of niet bewaren van de verhalen is de taal. Bij de Nenets is het zo dat eigenlijk alleen de Nenets op de toendra de eigen taal iedere dag spreken en gebruiken. De Nenets in de steden spreken meestal Russisch. "Nenets op de toendra vertellen persoonlijke verhalen en liederen in hun eigen taal, niet in het Russisch. Als de volgende generatie geen Nenets spreekt gaan de verhalen in het Nenets verloren."
