Zembla: 'Onveilige vaarroute was oorzaak van containerramp met MSC Zoe'

"Het schip is zestig meter breed. Met dertig graden slagzij neemt de diepgang zeker met 15 meter toe. Dan moet ie 'gestoten' hebben, de grond hebben geraakt." Dat concludeert Klaas Reinigert, oud-directeur van bergingsbedrijf Smit Tak en voormalig adviseur van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid.

Oud-loods Gerrit Terpstra onderschrijft de conclusie: "Ik denk dat door de weersomstandigheden en de extreme slingeringen, het schip de bodem heeft geraakt." Hij wijst op de ondieptes in de route die de MSC Zoe voer, met name die boven Terschelling:: "Er zijn daar stukken van maar 17 meter diep en zelfs van 16,4."

Uit onderzoek van Zembla blijkt dat de Zoe begin januari met een diepgang van 12,7 meter door de ondiepe zuidelijke route boven de Wadden voer. Door de toen heersende weersomstandigheden, noordwesterstorm windkracht 8, maakte het schip slagzij. Uit meerdere bronnen blijkt dat die opliep tot meer dan dertig graden. De romp van de Zoe kwam daardoor meters dieper te liggen, waardoor het schip volgens deskundigen de zeebodem raakte. Ze verwijzen naar een tabel in de Passage Planning Guide, een nautisch standaardwerk van Witherby's uit Edinburgh. Daaruit blijkt dat de diepgang van een schip zoals de Zoe bij slagzij met meters toeneemt.

De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) en het Openbaar Ministerie (OM) doen onderzoek naar de toedracht van de ramp. Waarschijnlijk komen ze begin volgend jaar met hun rapport. Beide instanties komen niet aan het woord, maar één betrokken onderzoeker bevestigt in de uitzending: "Aan een instrument op de brug was te zien dat het schip meer dan dertig graden slagzij had gemaakt."

Containerschepen als de MSC Zoe kunnen, op weg naar de Duitse havens, kiezen uit de noordelijke 'diepwater route' en een ondiepere zuidelijke, dicht langs de Waddeneilanden. Vrachtschepen nemen standaard de zuidelijke vaargeul omdat die korter is. Volgens bergingsexpert Klaas Reinigert kan dat nu veranderen: "Als het schip de grond geraakt heeft, dan is misschien die route niet meer veilig."

Rederij MSC ontkent dat de MSC Zoe de zeebodem heeft geraakt. Wel stuurt de rederij de containerschepen inmiddels via de noordelijke route. Over die keuze zegt een woordvoerder: "In afwachting van de onderzoeken kiest MSC er vrijwillig voor om de noordelijke route te nemen, ondanks dat we de zuidelijke als veilig beschouwen."

De programmamakers hebben contact gelegd met bemanningsleden van de MSC Zoe. Eén van hen vertelt dat het schip meer dan dertig graden slagzij maakte op de avond van de ramp: "Twee of drie keer rolden we heel heftig, zo'n vijfendertig graden. Ik was bang om dood te gaan."

Andreas Latz, geestelijk verzorger van het zeemanshuis in Bremerhaven, was aan boord van de Zoe toen het schip in Bremerhaven aan de kade lag: "Ze waren opgelucht dat er geen gewonden waren gevallen. Sommige bemanningsleden hebben doodsangsten uitgestaan. Ze zeiden tegen me dat ze die nacht een paar keer dachten dat ze de dageraad niet meer zouden zien." Bemanningsleden zeiden ook tegen hem dat de Zoe meer dan dertig graden slagzij maakte.

In het eerste deel kwam Zembla twee weken geleden met het nieuws dat de 'black box' van het containerschip MSC Zoe defect zou zijn. Een Duitse havendienst heeft geconstateerd dat de 'Voyage Data Recorder' van het schip niet meer werkte. Net zoals de black box van een vliegtuig zou deze Data Recorder objectief informatie moeten opslaan over de reis.

Ook kwam Zembla toen met het nieuws van een rapport van de Duitse haveninspectie. Daarin werd geconstateerd dat de MSC Zoe schade aan de romp had die van 'invloed was op de zeewaardigheid'. De organisatie doet geen mededelingen of die schade ontstaan is omdat het schip de zeebodem heeft geraakt.