Documentaire over azc-directeur Groeneveld in Vaatstra-tijd: "Het is een niet verteld verhaal"

Het azc werd in het eerste jaar na de moord op Vaatstra bedreigd en zwaar beveiligd. Personeel van het azc met PTSS-klachten werd begeleid door het instituut van psychotrauma. Het geeft aan hoe lastig die periode was voor azc-directeur Groeneveld, die in 2018 overleed.

De documentaire van Annet Huisman belicht het verhaal van Groeneveld. We spraken Huisman en vroegen haar om nog dieper in het complexe verhaal te duiken:

"Ik kende Nettie Groeneveld as mindfulness-lerares, maar wist niet dat ze directeur van azc De Poelpleats was geweest. Toen ik daar in 2017 achterkwam, heb ik haar gevraagd om iets over dat verhaal te vertellen. Om twee redenen. De eerste reden: omdat ik gewoon benieuwd was hoe dat allemaal voor haar was. En de tweede reden: omdat ik wilde onderzoeken of er een documentaire in zat. Nettie was verrast. Ze was aan de ene kant blij met aandacht voor het verhaal, maar aan de andere kant had ze veel twijfels of het wel verstandig was om hier een film over te maken. Zou dat opnieuw se sentimenten van toen aanwakkeren?

Kort nadat ze had besloten om door te gaan met de documentaire, werd ze ernstig ziek. Nettie zou nog maar kort te leven hebben. We waren dus te laat. Ze had wel iets anders aan haar hoofd. Nettie was heel bewust bezig met haar levenseinde, maar toen bleek toch dat haar historie als azc-directeur in de tijd van de moord op Marianne Vaatstra voelde als een losse draad in haar leven. Ik heb toen mijn camera gepakt en heb haar een dag lang gefilmd en geïnterviewd. Dan hadden we dat maar vast gedaan. Ook kreeg ik Nettie's complete archief met knipsels, logboeken, een manuscript en haar correspondentie met de tekst: "Doe er maar mee wat jij denkt dat goed is." In oktober 2018 overleed Nettie Groeneveld.

Nu, twintig jaar na de moord, is het een goed moment voor deze documentaire. We hebben Nettie's archief als decor opgeboud in een stacaravan die doet denken aan een woning in het azc. Het 'thuis' van haar verhaal, waar ze, door de stem van Tamara Schoppert, haar verhaal vertelt."

"In dat laatste interview in de zomer van 2018 werd duidelijk dat voor haar twee zaken belangrijk zijn. Dat de gekozen strategie van het azc om heel kalm te blijven, de beste is geweest. "Het is een wonder dat er niet meer doden zijn gevallen", schrijft ze ergens in haar logboek. Maar de bottomline die Nettie wil overbrengen, is: "Als je ergens een oordeel over hebt, maar er niets van weten, wees je er dan bewust van."

Aan het einde van haar leven boeide het haar minder, maar de twintig jaar ervoor heeft ze te weinig erkenning gekregen voor haar rol. Ik overdrijf niet als ik zeg dat het een traumatische tijd voor haar is geweest. De complotdenkers wijzen nog steeds naar haar, als onderdeel van een grote doofpotconstructie die de ware dader, een asielzoeker, heeft beschermd."

"Ik vond en vind het best spannend. Het is zo'n complexe zaak. Alles wat je vertelt, of weglaat, wat met de zaak te maken heeft, roept iets op. Maar ik kreeg op unieke wijze toegang tot de achterkant van de geschiedenis en ik sta er vierkant achter om het verhaal van Nettie Groeneveld en het azc Kollum te vertellen. Het is een niet-verteld verhaal waar ik van hoop dat we dat meenemen in ons collectieve geheugen wat betreft 'de moord op Marianne Vaatstra'."

"Naast de les die Nettie Groeneveld zelf al noemde: ik hoop dat twintig jaar nadien lang genoeg is om met een bepaalde afstand naar dit verhaal te kijken. Je af te vragen hoe het zo raar kon lopen. En ook voor ons als journalisten is het ook een les: hoe zorg je ervoor dat je in het heetst van de verslaggeving recht doet aan alle facetten van zo'n zaak?"