Powercollege: Was politicus Onno Zwier van Haren schuldig aan incest of niet?
Was het incest of niet? Succesvol politicus Onno Zwier van Haren werd beschuldigd van incest bij twee van zijn dochters. Eerst bekend hij, maar later trok hij zijn bekentenis in. Wat heeft er zich afgespeeld? Op die vraag geeft Bert Looper van Tresoar antwoord in zijn powercollege.
Powerkolleezje Tresoar: Skandaal Onno Zwier van Haren
Een van de grootste niet opgeloste zaken in Fryslân
Een keer per maand komt Looper langs in Fryslân Hjoed om historische vragen uit de Friese geschiedenis nog geen antwoord op is, te behandelen. Deze keer: Onno Zwier van Haren.
Onno Zwier van Haren was in de 18e eeuw een belangrijke speler in de Nederlandse politiek. Looper: "In de Staten Generaal wordt hij één van de machtigste mannen van Fryslân in Den Haag." In die tijd had Fryslân veel macht in Den Haag. "De Friezen, ook wel 'het Friese kabaal' genoemd, hebben een grote invloed in Den haag. Dan zie je dat zo toch proberen de heel machtige Friezen eruit te werken. Dat vermengt zich dan met de familiegeschiedenis", zegt Looper.
Van Haren werd beschuldigd van incest met twee van zijn dochters. Eerst bekende hij, maar na een jaar bedenkt hij zich en komt terug naar Den Haag. "Dan zijn de rapen gaar. Want hij mag daar niet meer komen. Dat was de afspraak in een geheim verdrag. En dan explodeert dat", vertelt Looper. Er ontstaat een juridisch gevecht.
Waarom zou ik me aan deze onaantrekkelijke dochters willen vergrijpen, de een verschrikkelijk door de kinderziekte aangetast, met bloeddoorlopen ogen en stinkvoeten, de ander ziekelijk, zelfs nog niet huwbaar en sinds 11 jaar lijdend aan een zwaar ongeluk?
Van Haren stelt een 'deductie' op, om zichzelf vrij te pleiten. Daarbij geeft hij erg af op zijn dochters. "Waarom zou ik me aan deze onaantrekkelijke dochters willen vergrijpen, de een verschrikkelijk door de kinderziekte aangetast, met bloeddoorlopen ogen en stinkvoeten, de ander ziekelijk, zelfs nog niet huwbaar en sinds 11 jaar lijdend aan een zwaar ongeluk?"
Van Haren probeert van de zaak af te komen gaat weer naar het Hof van Fryslân. Uiteindelijk weet ook het Hof van Fryslân niet zeker of Van Haren schuldig is aan het misbruik. Maar zijn naam is zo aangetast dat hij zichzelf voor altijd terugtrekt in Wolvega.
Belangrijke schrijver
In Wolvega stort Van Haren zich op het schrijversvak. Hij wordt een belangrijk schrijver en succesvol. Ook latere schrijvers hebben bewondering voor zich. In de 20e eeuw proberen verschillende schrijvers te reconstrueren en te ontdekken of Van Haren schuldig was of niet. Dat lukt niet. Zo is één van de grootste schandalen in de Nederlandse politiek nog steeds niet opgehelderd.
Looper legt met zijn verhaal de link met het huidige internet en de digitale schandpaal. "We denken dat het er nu hard aan toe gaat, maar in die tijd was het niet anders. En dat relativeert misschien ook wel een beetje de invloed van de sociale media. Toen ging het met papier en pamfletten, maar het was ook hard. "
