Is de containerramp een ecologische ramp?

Volgens Lutz Jacobi kan er nu al van een ramp gesproken worden. "We hebben het hier wel over Werelderfgoed. Het ligt niet alleen op de stranden, maar ook in de duinen. Ik zag de meeuwen al in het plastic happen. Er zijn ook acht dode zeehonden gevonden, maar daarvan moet nog onderzocht worden of dat te maken heeft met deze ramp."

Of er sprake is van een ecologische ramp kan Tjisse van der Heide nog niet zeggen. "We moeten de lange termijn afwachten. Nu liggen de stranden en kustlijnen nog vol met het zogenoemde HDPE-plastic, dat is klein plastic. Als dat in het systeem komt, kan dat grote gevolgen hebben. Ik ben wel geschrokken dat het op zo'n grote schaal is."

Lutz Jacobi: "Er is een structurele aanpak nodig. Er moet een rampenplan komen, dat heeft de minister ook toegezegd. Er wordt al lange tijd gesproken over het belang van een beheerautoriteit voor het Waddengebied. Iemand moet daar verantwoordelijkheid voor nemen, het wordt nu niet gecoördineerd."

Ook Tjisse van der Heide onderschrijft dat er geen coördinatie is: "Je moet een overzicht krijgen hoe erg het is, hoe groot en hoe je het op kan ruimen. Na een meting op Schiermonnikoog is uitgerekend dat er al vier miljoen klein plasticdeeltjes liggen. En er kan nog veel meer bij komen."

"De gemeente heeft flink doorgepakt met het opruimen. Dat grote spul is wel op ruimen, maar met het kleine spul is dat lastig. Je kan mensen niet met een pincet in de duinen sturen. De uitvoerder schrok van de hoeveelheid plastic en weet niet wat hij er mee aan moet."

"Nu is het nat weer, maar als het straks droog wordt dan stuiven de korrels onder het zand en komen ze later weer boven. Elke dag spoelt er weer nieuwe troep aan, je moet alle dagen opruimen om het bij te houden."

"De korrels zijn vier millimeter, vogels en vissen eten dat" legt Tjisse van der Heide uit. "Maar er groeien straks bacteriën en algen op. Dat smaakt naar eten en aan het plastic dat ze binnenkrijgen, kunnen ze doodgaan. Het plastic vergaat niet, maar valt uiteen in kleinere stukjes, nanoplastic, en dat eten kleinere dieren als plankton en mossels weer."

Ook het vee dat op de kwelders staat, heeft er mee te maken, want daar komt ook plastic terecht. Dat waait over de dijk. "Wij houden hier nog tientallen jaren last van. Dat heeft wel gevolgen, want het blijft permanent in het systeem omdat het dus niet afbreekt."

Volgens Jacobi hebben een aantal partijen Kamervragen klaarliggen over de containerramp. "Er moet een rampenplan komen. En er moet in aanpak komen van de noordelijke vaarroute, er moet goed gekeken worden naar wat er verantwoord is in het Waddengebied. En er moeten chips op de containers komen."

Ze wil nog een stap verder gaan. "Kijk eens naar wat voor shit er allemaal in die containers zit aan IKEA- en Xenosspullen. Dat hebben we helemaal niet nodig, zoiets moeten we niet meer kopen!" "We doen er allemaal aan mee," voegt Van der Heide toe. "Er moet meer bewustwording komen."

"Erg mooi natuurlijk, al die vrijwilligers die op de boot stappen om te helpen," zegt Jacobi. "Een rampenplan moet ook vragen beantwoorden als: waar is de hulp nodig? En er moet een soort vrijwilligersmanagement komen."

"We hebben een website gemaakt, waddenplastic.nl. We zijn maar begonnen en het veld ingegaan. De meetmethode is makkelijk voor mensen om zelf te doen, zo kunnen we in kaart brengen waar de plastic korrels in het vloedmerk, de lijn van aangespoeld materiaal na hoog water, van de zee liggen."

"Dat weten we niet. Er zijn wel 15 organisaties en overheden betrokken bij het gebied. Iedereen kijkt naar elkaar, het is complex", legt Van der Heide uit. Jacobi pleit voor "een vloeiende aanpak voor land, zee en lucht."

"Er moet iets komen vergelijkbaar met het Deltaprogramma en met een soort Deltacommissaris. Zo iemand moet onafhankelijke prioriteiten stellen en sturen, de communicatie opstarten en de regie nemen." Volgens haar zou zo'n autoriteit goed in Harlingen kunnen komen.

Het gesprek was in Buro de Vries.