Rubriek Fries Film Archief: Vera en Ed Tietjens
Duizenden oude films uit Fryslân zijn de afgelopen jaren overal vandaan gekomen en naar het Fries Film Archief gebracht. De oudste kleurenbeelden van Fryslân, grote collectie van amateurfilmers: het heeft aardig wat pareltjes opgeleverd die Omrop Fryslân liet zien. Vandaag de vierde: Vera en Ed Tietjens uit Drachten.
PETEAR FH Rubryk Fries Film Archief: Vera Tietjens
In de jaren 60 en 70 zijn ze de belangrijkste filmmakers van Fryslân: Vera en Ed Tietjens uit Drachten. Het stel pioniert op het gebied van de 9,5 millimeter film. Een minder populaire film, maar daardoor extra bijzonder. Net zo bijzonder als de relatie tussen Vera en Ed. Het filmmaken stond centraal in hun leven en daarom heeft Syds Wiersma van het Fries Film Archief hun materiaal uitgezocht voor Fryslân Hjoed.
Prijzen
Vera en Ed ontmoetten elkaar in de jaren '50. "Ed was toen 24 jaar en ik 18. Hij was altijd al bezig met films maken. Vooral tekenfilms en animatie. Hij vond het geweldig en kreeg er zelfs ook prijzen mee."
Vera hielp haar man ook vaak als hij met zijn hobby bezig was, maar volgens haar deed hij het zeker niet altijd goed. "Ik had op het gegeven moment zo veel commentaar op hem dat hij zei: 'waarom ga je zelf niet gewoon films maken als je zo veel commentaar op mij hebt?'. Zo ben ik begonnen met films maken."
Maar Vera had een hele andere stijl van filmen. Zij wilde haar meer focussen op interviews met mensen. Zo kwam ze bij een uitstapje in Sloten met haar filmclub een verhaal tegen dat haar niet meer los zou laten. Het verhaal van Peter Bonnet.
Laterna Magica
Bonnet (1896-1979) had de grootste verzameling toverlantaarns van Nederland. De toverlantaarn (ook wel: Laterna Magica) is een voorloper van de diaprojector. Het apparaat projecteert doorzichtige afbeeldingen. Omdat toeschouwers niet begrepen hoe dat kon, dachten ze dat het magische krachten waren.
Zijn collectie bestaat uit 10.000 toverlantaarnplaatjes, 50 kilometer oude films en veel oude toestellen en apparaten op het gebied van foto, film en projectie.
De fascinatie voor deze man liet Tietjens niet los. "Zijn collectie is uniek en dit wilde ik graag vastleggen."
Bonnet zat inmiddels in een een rolstoel omdat hij een herseninfarct heeft gehad. Hij woonde in een huis zonder water of een WC. Toch reisde Vera vier keer per week van Drachten naar Sloten om zijn verhaal vast te leggen. "Dit heb ik vier jaar lang gedaan. Ik was tegelijk een soort mantelzorger voor hem. Ik maakte zijn eten en zorgde voor hem."
Als wij dan bezoek kregen lieten we films zien.
Inmiddels is Vera 83 jaar oud en woont in Eindhoven. In 1987 is ze uit Fryslân weg verhuisd, maar de jaren daarna filmen zij en Ed nog veel. "We hadden ook altijd een projector in huis staan. Als wij dan bezoek kregen lieten we films zien."
In 2007 werd Ed ziek, hij kreeg kanker. Een paar jaar later moest Vera afscheid van hem nemen. "Ik moest er heel erg aan wennen", zegt Vera. Ze deed alle filmapparatuur de deur uit en op de vraag of ze nog wel eens filmt: "Nee, dat is iets wat ik en Ed deden. Dat hebben wij samen afgesloten."
Fries Film Archief
Het Fries Film Archief heeft momenteel zo'n 13.000 films en video's in de collectie. Allemaal materiaal dat in Fryslân is gefilmd of een relatie heeft met Fryslân. De collectie van het filmarchief is de afgelopen jaren gegroeid omdat het archief deelneemt aan het Deltaplan Digitalisering Cultureel Erfgoed. Zo kreeg het archief de middelen om nieuwe collecties te verzamelen en te archiveren en een groot deel daarvan te digitaliseren en voor het publiek toegankelijk te maken.
Kijk hier de eerdere afleveringen in deze rubriek terug:
