Omrop TIP: Bouwe oan in taal

De Engelsen kennen allemaal Shakespeare, alle Duitsers kennen Goethe. Waarom kennen wij Friezen dan Gysbert Japicx maar nauwelijks? De Friese taal was in de 17e eeuw op sterven na dood. Tot Gysbert Japicx uit Bolsward in het Fries begon te dichten. Hij was zo succesvol dat hij daarmee het Fries van de ondergang redde. 350 jaar na zijn dood bekijkt Fryslân DOK in een drieluik wat Gysbert Japixc nu precies voor de Friese taal heeft betekend.

Kritische blik

Om te beoordelen hoe Gysbert Japicx er toe kwam om, feitelijk als eerste in zijn tijd de spreektaal Fries te gebruiken in zijn gedichten, duikt Fryslân DOK in zijn leven In de drie afleveringen laten wetenschappers, schrijvers en musici zien dat ieder zijn eigen visie heeft op de rol van Gysbert Japicx. Emeritus hoogleraar Philippus Breuker heeft onderzocht wat Gysberts drijfveer was en hoe zijn werk destijds werd ontvangen.
De romanticus houdt graag het beeld intact van de schrijver die dwars tegen de stroom in ging, die voor het Fries vocht terwijl zijn familie werd getroffen door de pest. Mensen met een kritische blik zetten hun vraagtekens bij het constant ijveren om Gysbert in ere te houden, terwijl niemand zijn werk nog leest.

De rol van Japicx

Gysbert Japicx kreeg in zijn tijd, de 17e eeuw, nationale en zelfs internationale erkenning; taalwetenschappers zijn het erover eens dat hij een belangrijke rol heeft gespeeld in het redden van het Fries als schrijftaal. Feit was dat Gysbert zijn werk belangrijk genoeg was om het in de wereldberoemde Bodleian Library in Oxford te bewaren. Fryslân DOK wist daar de originele handschriften van Gysbert Japixc voor de camera te krijgen.

Een drieluik

In 'Bouwe oan in taal 1' is Gysbert Japicx zijn levensloop te zien en wordt duidelijk hoe hij tot zijn werk kwam. In 'Bouwe oan in taal 2' wordt dieper ingegaan op het werk van Gysbert en probeert Omrop Fryslân te ontdekken hoe goed dat nu eigenlijk was. Gysbert had ook een muzikale kant, veel van zijn teksten schreef hij als liedteksten. In 'Bouwe oan in taal 3' is Omrop Fryslân yn Oxford en wordt antwoord gezocht op de vraag hoe het nu verder moet met het icoon van de Friese literatuur.
Het drieluik 'Bouwe oan in taal' is vanaf zondag 6 november, drie zondagen vanaf 17.00, ieder uur te zien op Omrop Fryslân TV.