't Is even wennen, maar burgemeester Werkman weet nu dat poppeslok geen festival is

Hij is sinds april burgemeester van Ooststellingwerf: Jack Werkman. Een nieuwkomer uit Zeeland die nu stap voor stap het Fries leert: "Een woord als 'goeiemiddei' is toch wel lastig om uit te spreken."

Werkman komt oorspronkelijk uit Dinteloord (Noord-Brabant). Hij is al meer dan twintig jaar actief in de politiek en was raadslid, Statenlid en wethouder in Zeeland. Vanuit de Zeeuwse gemeente Sluis maakte hij de overstap naar Ooststellingwerf.

Hij was al enigszins bekend met de Friese gemeente. Zeeland en Fryslân werken bestuurlijk samen op een aantal gebieden en Sluis en Ooststellingwerf zitten beide in de P10, een samenwerking tussen plattelandsgemeenten. Daarnaast is Fryslân een geschikte provincie voor een vakantiebezoek, vindt Werkman.

Vanuit Waterlandkerkje verhuisde hij naar Haule. Het zijn dorpen die hemelsbreed zo'n 270 kilometer uit elkaar liggen.

Dat is een flinke afstand, maar toch voelt hij zich geen buitenstaander. "Van tevoren werd wel gezegd: je moet wel opletten, want die Friezen zijn stug, het is moeilijk om ertussen te komen. Maar dat valt echt 100 procent mee."

'Poppeslok' was nieuw voor Werkman

Als 'nieuwkomer' kijkt Werkman met een frisse blik naar de Friese taal. Bij aankomst kende hij slechts een paar woorden Fries. "Ja, 'oant sjen', hè? Dat blijft altijd hangen," zegt de burgemeester. Hij lacht.

Maar het Fries is wel even wennen, geeft hij toe. "Laatst had ik een woord, dat voor jullie heel normaal is: 'poppeslok.' Ik dacht aan een festival of evenement. Maar het bleek dus gewoon 'kraamvisite' te betekenen."

Als het lukt, wil Werkman nog wel een cursus Fries doen. Zodat hij wat meer 'bagage' heeft, voegt hij toe. Toch kan hij al veel verstaan.

"Ik luister iedere dag naar Omrop Fryslân. Dan pik je al snel veel op. Die tip kreeg ik: zet de radio standaard in je auto aan, dan merk je dat je na een paar maanden al heel veel begrijpt."

Het moeilijkste aan het Fries is echter het lezen en schrijven. "Met al die dakjes. Ik krijg af en toe e-mails waarvan ik denk, die mensen hebben er aardig op zitten kauwen."

Werkman waardeert het als inwoners en ambtenaren Fries tegen hem spreken. Ouderen spreken wel vaker Fries dan jongeren, merkt Werkman op.

"Ik weet nog dat ik in het begin bij een 65-jarig huwelijk was. De vrouw was een echte Fries. Ze zei: ik ben gewend om alles in het Fries te doen. Dat doe ik nu ook, maar voor u zal ik het meteen vertalen. Dat vond ik wel lief."

Als bestuurder maakte hij kennis met het Fries tussen de andere Friese burgemeesters. Op een vergadering begonnen ze Fries met elkaar te praten. Op een gegeven moment moest Werkman wel even vragen of hij alle besluiten goed had begrepen, maar alle collega's waren bereid hem te helpen.

Het Stellingwerfs

In de raadzaal van Ooststellingwerf is het Fries te horen, maar wel af en toe. "Over het algemeen is het Nederlands. Of Stellingwerfs, dat komt ook voor. Als je hoger in Friesland komt, wordt het Fries bijna door iedereen gesproken. Maar hier is het echt een mix."

Dat raakt meteen aan de bijzondere positie van Ooststellingwerf, een gemeente met een taalgrens.

"Dat is heel erg leuk. De voertaal is hier vaak Nederlands, maar er wordt ook zeker Fries en Stellingwerfs gesproken. Voor het Fries is - terecht - veel aandacht, maar we moeten ook niet vergeten dat we hier het Stellingwerfs hebben."

Hoewel het Stellingwerfs geen erkende Rijkstaal is, hoopt Werkman wel op begrip voor de streektaal. Hij vindt het fantastisch dat de Stellingwarver Schrieversronte zich daar als stichting voor inzet. "Het is zaak dat daar aandacht voor blijft en dat zij kunnen blijven bestaan. Daar dragen wij aan bij."

De taal eigen maken

Zelf communiceert Ooststellingwerf als gemeente nauwelijks in het Fries of Stellingwerfs. Dat terwijl bijvoorbeeld commissaris van de Koning Arno Brok zijn brieven steevast in het Fries schrijft. "Wij sturen dan voor de grap wel eens een brief in het Stellingwerfs terug", lacht Werkman.

Maar hij vindt het wel mooi. Want hoewel commissaris Brok ook niet in Fryslân geboren is, spreekt hij het Fries fantastisch. "Dat vind ik echt knap, hij heeft het zich eigen gemaakt."

Omarm het Fries

Fryslân moet zijn taal koesteren, vindt de burgemeester. Door het te promoten of in ieder geval te omarmen. "Het geeft ook authenticiteit aan je gebied." Werkman hoopt dat het Rijk en de provincie er geld voor uit blijven trekken.

Of Ooststellingwerf het Fries zelf meer moet uiten, dat weet hij niet. "Dat zou iets kunnen zijn om nog eens onder de loep te nemen." Werkman vindt het wel een goede zaak dat er voor het behoud van de regionale talen wordt opgekomen.

En burgemeester Werkman, bent u nu Brabander, Zeeuw of Fries? "Dat is een hele goede. Ik blijf natuurlijk altijd Brabander omdat ik daar geboren ben, maar ik voel me vooral Nederlander. En ik mag zijn wie en waar ik ben: dat is nu in Friesland."