Fier bezorgd: in 4 jaar tijd zochten al 400 slachtoffers hulpverlening

In vier jaar tijd zochten zo'n 400 slachtoffers van 'schadelijke praktijken' zoals fysieke en mentale mishandeling contact met Fier. De hulpverleners in Leeuwarden maken zich zorgen: "De cijfers zijn verontrustend."

Fier is het landelijke expertisecentrum dat hulp verleent bij geweld in afhankelijkheidsrelaties. Mensen kunnen via Chat met Fier ook online en anoniem hulp vragen. Dat hulp vragen hebben dus zo'n 400 mensen gedaan in de afgelopen vier jaar, blijkt uit onderzoek dat Fier donderdag naar buiten brengt.

"Ik ben daarvan geschrokken, want het gaat om veel kinderen en jongvolwassenen. Tegelijkertijd verbaast het me ook niet. Het is het topje van de ijsberg", verzucht Anke van Dijke van de Raad van Bestuur van Fier.

Het gaat volgens de organisatie om slachtoffers van 'schadelijke praktijken.' Vrijheidsbeperking (22 procent) komt het vaakst voor, naast fysieke mishandeling (19 procent) en psychische mishandeling (17 procent).

"Het is een moeilijk begrip, maar het gaat erom dat in een gemeenschap of familie er hele strikte regels gelden over hoe men zich moet gedragen. Wat de normen en waarden zijn. Houd je je daar niet aan, dan volgen er sancties", zo legt Van Dijke uit.

Dat kan van alles zijn: "Gedwongen uithuwelijking, gedwongen abortus, opgesloten worden in je kamer, verstoting door de familie. Het heeft verregaande gevolgen, je mag eigenlijk niet zijn wie je bent."

Vrouwen het vaakst slachtoffer

Het gaat vooral om vrouwen en meisjes (86 procent) die slachtoffer zijn. De meerderheid bevindt zich op het moment van het chatten met Fier in een acuut onveilige situatie.

Het heeft te maken met dwang of het gevangen zitten binnen een huwelijk, het verstoten of achtergelaten van mensen, eergerelateerd geweld of zelfs genitale schending.

Geweld ontstaat vaak omdat slachtoffers moeten voldoen aan vaste opvattingen over genderrollen, seksualiteit en verhoudingen tussen mannen en vrouwen. Denk aan een meisje dat geen verkering mag hebben voor het huwelijk of een jongen die op jongens valt, terwijl dat in zijn gemeenschap niet wordt getolereerd.

Erekwesties komen in verschillende groepen voor, geeft Van Dijke aan. "Niet alleen bij groepen met een migratieachtergrond, maar bijvoorbeeld ook in de Biblebelt."

Slachtoffers voelen zich vaak gevangen in de situatie en vinden het moeilijk om hulp te vragen. Maar dat heeft volgens Fier wel als gevolg dat de situatie steeds verder kan escaleren.

"Mensen schamen zich en het gebeurt vaak in de familie, dus slachtoffers zijn vaak bang voor de consequenties. Daarom is een chatfunctie zo fijn, omdat je daar anoniem je verhaal kunt vertellen. Het helpt om een eerste stap te zetten naar hulpverlening", zo denkt Van Dijke.

Juist daarom zijn professionals als wijkteams, politie, dokters en docenten belangrijk: om signalen in een vroeg stadium op te vangen. Fier heeft ook opleidingsmateriaal beschikbaar voor dergelijke professionals.

Actie nodig van nieuw kabinet

Fier vindt dat de cijfers aangeven dat politiek aandacht noodzakelijk is. "Hier moet het nieuwe kabinet stevig de regie in gaan nemen", zo laat Fier in een verklaring weten.

Fier doet daarom een noodkreet, samen met Sterk Huis, Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) en Hogeschool Leiden (lectoraat Residentiële Jeugdzorg). Dit consortium vindt dat er geïnvesteerd moet worden in kennis en bewustwording en roept een nieuw kabinet daartoe op.