'Banken en voerbedrijven moeten meebetalen aan oplossing stikstofcrisis'

Banken en voerproducenten moeten meebetalen aan het oplossen aan de stikstofcrisis. Dat zegt emeritus-hoogleraar Jan Douwe Van der Ploeg in zijn nieuwste boek over de toekomst van de agrarische sector.

"Banken en voerbedrijven hebben de plicht om mee te betalen in deze crisis", zegt Van der Ploeg. De oud-Sneker is als hoogleraar jarenlang aan de gang geweest met toekomstperspectief van de landbouw. "Zij hebben een zorgplicht en dat moet dan nu ook maar blijken. Banken roepen al jaren dat ze voor de sector opkomen. Dan is nu dat moment."

"Het zijn partijen die de laatste twintig jaar enorm hebben geprofiteerd van de opschaling in de sector," zegt Van der Ploeg. Daarmee doelt hij op het groter worden van de boerenbedrijven.

Meer koeien

Om rendabel te zijn zijn boerenbedrijven gegroeid in het aantal koeien. Zo kunnen zij meer melken en krijgen ze een gezonder financieel beleid. De banken stimuleren dat en geven de leningen uit. Maar sinds het begin van de stikstofcrisis ontstaat er discussie over die werkwijze.

De natuur heeft veel last van de uitstoot en dus zouden boeren terug moeten naar minder vee. Toch is dat lastig want de leningen staan al uit en er moet geld worden verdiend om die af te betalen.

De overheid stelt een stikstoffonds samen om boeren te kunnen uitbetalen. Zij willen inzetten op het uitkopen van piekbelesters, maar dat is volgens Van der Ploeg niet de oplossing.

"Dan komt de rekening bij de belastingbetaler te liggen, terwijl die er al helemaal niets aan kan doen." Wel blijft hij voorstander van een stikstoffonds, maar moet de overheid dat anders spenderen.

Overheid harder ingrijpen

Volgens de oud-Sneker zou de overheid harder moeten ingrijpen. Ze zouden bijvoorbeeld moeten afstappen van het proberen een oplossing te vinden samen met LTO. Die zijn volgens hem van de tafel gestapt bij het gesprek over een landbouwakkoord, een gesprek over de toekomst van de sector.

De overheid zou moeten kijken naar de biologische boeren, de jonge veehouders en de corporaties als Noardlike Fryske Wâlden.nToch ligt de druk nu bij de veehouders met veel koeien. "Dat zijn boeren die een hoge veebezetting hebben en daarmee ook hoge schulden. Er moet een fonds komen om die boeren te helpen. Daar kan het stikstofgeld beter heen dan naar de piekbelasters."