Terschelling staat stil bij ongeluk met watertaxi: "Het is de zwartste dag in de geschiedenis van ons bedrijf"

Een normale werkdag werd in één klap inktzwart op de Waddenzee bij Terschelling. In de vroege ochtend botsten de snelle boot Tiger en watertaxi de Stormloper op elkaar. Vier mensen kwamen daarbij om het leven.

Het lichaam van een 12-jarige jongen is nog altijd niet gevonden. "Het is de zwartste dag in de geschiedenis van ons bedrijf", zegt Dirk Spoor, algemeen directeur van Rederij Doeksen. Een jaar na het bootongeluk is de impact van het drama nog duidelijk voelbaar.

Confrontatie met het ongeval

De stroming, de golven en het getij: de Waddenzee confronteert mensen met het bootongeluk bij Terschelling. De medewerkers van Rederij Doeksen zijn veel op het water; er gaat dan ook geen dag voorbij dat er niet over gesproken wordt.

"Het raakt de medewerkers diep dat er mensen omgekomen en gewond geraakt zijn door het ongeluk, en dat een 12-jarige jongen nog steeds wordt vermist", zegt Spoor.

Volgens hem speelt ook mee dat iedereen elkaar kent. "Mensen komen betrokkenen bij de reddingsoperatie tegen en dan leeft het weer op." Daarnaast loopt het onderzoek van de Onderzoeksraad nog steeds en ligt er een vervolging door het Openbaar Ministerie. Als een van de betrokken partijen bij het ongeluk is Rederij Doeksen ook op die manier met de situatie verbonden.

Harde klap na tien minuten

Rond 7 uur op vrijdagochtend 21 oktober 2022 vaart de Tiger van Rederij Doeksen uit de haven van Terschelling. De snelle boot gaat door het Skûtegat, de geul die korter is dan de hoofdvaarroute via de Slenk. Zo'n tien minuten en een paar kilometer verder volgt een harde klap. De veerboot komt in botsing met de watertaxi die van de andere kant komt.

Opvarenden van de watertaxi belandden in het water. Op de boot zaten acht opvarenden, waaronder drie werknemers van het Sneker bouwbedrijf Friso en drie onderaannemers. Een van de mannen heeft zijn zoontje van twaalf meegenomen. De hulpdiensten komen met man en macht in actie. Het schip Skua van rederij Noordgat is als eerste ter plaatse.

De reddingsteams treffen op zee een half onder water drijvend wrak aan. Niet lang daarna zinkt de watertaxi. Bij het ongeluk komen vier mensen om het leven, het lichaam van de jongen wordt nog vermist. Een aantal mensen raakt zwaar gewond, waaronder de schipper.

Snelheid

Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren is nog onduidelijk. Uit gegevens van Marinetraffic, een platform dat de positie van schepen volgt, hebben zowel de veerboot van Doeksen als de watertaxi te hard gevaren.

Of dat klopt met de werkelijkheid moet nog blijken. De veerboot zou 55 kilometer per uur en de watertaxi 28 kilometer per uur hebben gevaren die vrijdagochtend. Rijkswaterstaat stelt dat in het Skûtegat een maximale vaarsnelheid van 20 kilometer per uur geldt voor iedereen, dag en nacht.

Volgens Spoor spelen er echter meer aspecten mee dan alleen de maximaal toegestane vaarsnelheid. Hij zegt dat de snelheid van schepen in het Schuitengat voor het ongeluk "nooit een issue was, ook niet bij de vaarwegbeheerder".

Het is onduidelijk of het Schuitengat gezien wordt als een veerbootroute, dat is een route waar geen maximale snelheid geldt.

Wat is een veerbootroute?

Volgens Spoor is er in de wetgeving geen duidelijke definitie gegeven van een veerbootroute en is het dus maar de vraag of maximaal 20 kilometer per uur voor het Schuitengat opgaat.

"Wij denken dat het niet zo hard in de regelgeving staat. Maar omdat het onderzoek loopt en we respect hebben voor de nabestaanden en Rijkswaterstaat, houden wij ons daaraan."

Spoor hoopt dat er in de onderzoeken oog is voor de wetgeving. "Er is wel degelijk onduidelijkheid over verschillende punten en het is belangrijk dat die onduidelijkheden weggenomen worden. Dat geldt voor watertaxi's ook, daar bestaat ook onduidelijkheid over regelgeving. En onduidelijkheid is nooit goed."

Uit respect voor de nabestaanden heeft de rederij voorlopig besloten om niet meer in het donker te varen met watertaxi Ms Zeehond; ook niet langzaam, al is dat wel toegestaan.

Het Openbaar Ministerie vervolgt de kapiteins van de snelle veerboot en de watertaxi. Het OM verwijt de beide schippers dat ze te hard hebben gevaren en niet goed hebben gecommuniceerd.

Ze worden vervolgd voor dood door schuld en het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. Het is nog niet bekend wanneer de rechtbank in Leeuwarden deze zaak gaat behandelen.

Welke veiligheidslessen kunnen worden geleerd?

De OvV is meteen na het ongeluk begonnen met onderzoek naar de toedracht van de aanvaring. Tegelijk wordt er bekeken welke veiligheidslessen geleerd kunnen worden uit het ongeluk op de Waddenzee. Wanneer het rapport gepubliceerd wordt, is nog niet bekend.

"Aan de ene kant wil je dat zoiets niet te lang duurt, maar het is ook goed dat het niet te snel gaat. We vinden het belangrijk dat het goed en zorgvuldig gebeurt. En dat de OvV het doet, want dat is een instantie die zonder belangen objectief naar de situatie kijkt, en met conclusies en aanbevelingen komt waar de regio en de gebruikers verder mee kunnen", zegt Spoor.

De gemeente Terschelling wil geen reactie geven op de situatie een jaar later en de impact van het ongeluk op de eilandbewoners. Andere betrokken partijen, nabestaanden en slachtoffers hebben geen behoefte om hun verhalen te delen, mede omdat het onderzoek nog loopt.

Op zaterdag 21 oktober is er een besloten herdenking op Terschelling voor de slachtoffers en de nabestaanden van het ongeluk.