Friezen moeten het verste rijden naar het ziekenhuis en met een fusie nog meer

Dat blijkt uit onderzoek door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in opdracht van Omrop Fryslân. Daarbij is gekeken naar de afstand tot ziekenhuiszorg in 2022 en dat is vergeleken met de verwachte situatie in 2030. Dan zouden onder andere de ziekenhuizen Antonius in Sneek en Tjongerschans in Heerenveen zijn gefuseerd tot een nieuw ziekenhuis in Joure.

Een ander onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de gemeente Súdwest-Fryslân, laat zien dat tienduizend inwoners in die gemeente niet binnen drie kwartier bij een spoedeisendehulpafdeling kunnen komen. Die 45 minuten is de norm van het ministerie van Volksgezondheid.

Het rapport 'Toekomstbestendige zorg in Súdwest-Fryslân' is opgesteld door onderzoeksbureau SiRM in opdracht van de gemeente Súdwest-Fryslân.

Bij een fusie van het Antonius en Tjongerschans moeten de meeste patiënten verder reizen. Een ander punt van zorg is volgens de onderzoeken het personeelstekort.

Voor inwoners van de gemeente Súdwest-Fryslân wacht de grootste verandering. Zij moeten nu gemiddeld 10 kilometer rijden, dat zou ruim 21 kilometer worden.

Inwoners van de gemeente Heerenveen rijden nu gemiddeld 6 kilometer, dat wordt dan 13. Voor sommige Friezen verbetert de bereikbaarheid juist. Inwoners van de gemeente De Fryske Marren rijden nu ruim 16 kilometer, na de voorgenomen fusie nog maar 11.

Voor Friezen met een auto zijn de afstanden nog tot daar aan toe. Maar wie geen auto heeft en ook geen netwerk dat als taxi dient, komt in de problemen. Vanuit Gaast ben je op de fiets bijvoorbeeld bijna twee uur onderweg om bij een ziekenhuis te komen. Met het openbaar vervoer duurt dat ruim een uur.

Die lange reisafstanden voor mensen zonder auto zorgen ervoor dat de drempel om naar het ziekenhuis te gaan hoger wordt.

De fusie betekent voor sommige plaatsen dat ambulances langer bezig zijn om bij de spoedeisende hulp van een ziekenhuis te komen. De norm die hieraan is gekoppeld vanuit het Ministerie van Volksgezondheid is om zoveel mogelijk mensen te bereiken binnen 45 minuten.

Dat lukt nu bij veel plekken al niet. Dat zijn zogenaamde 'zorgwoestijnen'. Op dit moment zijn er in Nederland ruim zestienduizend mensen die niet binnen die norm van 45 minuten vallen, na de fusie is de verwachting dat dit aantal stijgt.

Minister Kuipers wilde van de 45-minutennorm af. Die vindt hij achterhaald, omdat je volgens hem meteen naar de plek kunt rijden waar de beste zorg kan worden gegeven. Dat moet niet afhangen van een specifieke norm.

Het voorstel om de norm te schrappen is echter controversieel verklaard door de Tweede Kamer.

Ondanks alle gevolgen die de fusie heeft, blijkt uit het onderzoek van Súdwest-Fryslân wel dat het erg nodig is. Als het Antoniusziekenhuis openblijft is het grootste probleem het vinden van personeel. Er is nu al sprake van krapte en dat neemt in de toekomst alleen maar toe.

Het gevolg daarvan is dat lang niet meer alle zorg kan worden verleend in het ziekenhuis. Huisartsen krijgen het drukker. Daar zijn volgens de opstellers van het rapport dan ook meer van nodig in het zuidwesten van de provincie.

Die druk bij de huisartsen neemt ook toe bij een fusie en verhuizing van het ziekenhuis. De verwachting is dat de huisartsenpost dan ook verdwijnt.

Dat heeft te maken met afspraken over zogenaamde 'spoedpleinen'. Daar kom je als patiënt bijvoorbeeld binnen in de huisartsenpost, maar kun je direct doorverwezen worden naar de eerste hulp voor het maken van bijvoorbeeld een foto.

Het grootste punt van zorg in het onderzoek van de gemeente Súdwest-Fryslân is de geboortezorg. Die blijft alleen op peil als het ziekenhuis in Sneek open blijft. Als er een fusie komt, dan daalt de kwaliteit van de zorg. Blijft er alleen een polikliniek over in Sneek, dan is de geboortezorg in de toekomst ondermaats.

Bij de gemeente Súdwest-Fryslân zijn ze ook bang voor de positie van het onderwijs. Bij de zorgopleidingen van de school Firda lopen studenten stage bij het ziekenhuis dat letterlijk aan de andere kant van de weg ligt.

Maar, zo schrijven de opstellers van het rapport, er zijn genoeg alternatieven aanwezig om stage te lopen. De opleidingen zijn niet afhankelijk van het ziekenhuis.

Het rapport laat ook zien dat de fusie wel zorgt voor betere zorg. Dat heeft te maken met een groter verzorgingsgebied van 240 duizend inwoners. Dat maakt een nieuw ziekenhuis toekomstbestendig. Het zorgt er volgens de onderzoekers ook voor dat specialismen blijven omdat er genoeg patiëntenaanbod is.