Hoe is het om bijna alles te winnen? "Het verveelt in ieder geval niet"

Géjanna Dijkstra © Géjanna Dijkstra
Ze wonnen dit jaar zeven van de acht vrijeformatiepartijen en gaan dus als topfavoriet de Dames PC in: Ilse Tuinenga, Anne Monfils en Marrit Zeinstra. Maar hoe is het om zo erg boven de rest uit te steken? Géjanna Dijkstra kan erover meepraten.
Met Afke Hijlkema won Dijkstra - toen nog Géjanna Buma - in tien jaar negen keer de PC. Eerst met Riska Hazenberg voorin, later met Wiesje van der Berg en toen nog twee keer met Debora Oosterman.
"Voor ons gevoel staken we er helemaal niet ver bovenuit", zegt Dijkstra. "Het verveelde in ieder geval nooit."
We beleefden het niet zo, anderen hadden ook zeker kansen.
Géjanna Dijkstra
Iets wat anders is vergeleken met nu, is dat de vrouwen in de tijd van Buma's hegemonie - van 1998 tot 2007 - zo'n veertien vrijeformatiepartijen kaatsen in een seizoen. "Er waren jaren bij dat we tien tot twaalf partijen wonnen", weet ze nog. "Maar we beleefden het dus niet zo, anderen hadden ook zeker kansen. Er was een brede top van vier of vijf parturen die konden winnen."
Ook de opslager van het partuur dat dit seizoen oppermachtig is, Ilse Tuinenga, heeft niet het gevoel dat ze veel beter zijn dan de anderen. "Er waren veel wedstrijden dat de anderen dichtbij waren, dat we spannende partijen hadden."

Steeds meer op elkaar ingespeeld

De cijfers laten iets anders zien: alleen tijdens de vrijeformatiepartij in Grou was het partuur van Tuinenga niet de beste, al scheelde het toen ook niet veel: het partuur van Aletta van Popta was in de finale met alles aan de hang te sterk.
De vijf vrijeformatiepartijen daarna waren een prooi voor het partuur van Tuinenga. In die vijf finales stonden ze in totaal vijf bordjes af. "Elke omloop raken we meer op elkaar ingespeeld", zegt Tuinenga. "We wisten heel lang niet dat we met ons drieën zouden kaatsen. Bovendien zat Anne (Monfils, red.) in Rotterdam en dus kon ze de voorbereiding niet meedoen."
Ilse Tuinenga, Marrit Zeinstra en Anne Monfils afgelopen week in Harlingen © Dijks Fotografie
Het loopt dus al beter dan Tuinenga had verwacht. "Als je drie individuen bij elkaar zet die iedereen goed kunnen kaatsen, ben je nog geen goed partuur. Maar we hebben veel tegenover elkaar, we gunnen elkaar wat. En we hebben het leuk met elkaar, ook buiten het veld om."
Wat het partuur van Dijkstra in de jaren '90 en '00 zo goed maakte, was volgens haar met name dat zij en Afke Hijlkema zo goed bij elkaar pasten. "Wij zijn ook altijd bij elkaar gebleven. We vulden elkaar goed aan, hadden hetzelfde idee, gingen op dezelfde manier met het kaatsen om. Als die basis goed is, kun je heel ver komen."
Géjanna Dijkstra, Riska Hazenberg en Afke Hijlkema toen ze de PC in 1998 wonnen © Géjanna Dijkstra
En dat kwamen ze. In 1997 wonnen ze voor het eerst de Dames PC en dat deden ze de vier jaar daarna ook. In 2002 ging het in de eerste omloop zomaar mis. "Het lukte gewoon allemaal niet om die dag", weet Dijkstra nog. "Ik stond niet goed te kaatsen en Afke en Wiesje konden het ook niet overnemen. De tegenstanders profiteerden daarvan."
Door de druk kwam het niet, denkt Dijkstra. "De verwachtingen waren wel altijd heel hoog. Maar daar leer je mee omgaan. Je weet dat je favoriet bent, ik zag het meer als gezonde spanning, niet als 'beklemmend' ofzo. De PC is voor alle kaatsers een bijzondere dag, voor ons niet meer dan voor anderen."
Als we dit jaar niet winnen, dan zou dat wel een teleurstelling zijn.
Ilse Tuinenga
Die spanning voelt Tuinenga ook niet. "Toen mijn broertje dit jaar op de PC stond, vond ik dat veel spannender. Dan heb je er geen invloed op."
Maar dat de favorietenrol bij haar partuur ligt, daar kan de viervoudig winnares ook niet onderuit. "In mijn eerste jaar in de hoofdklasse wonnen we ook heel veel in de vrije formatie, maar toen waren er ook andere goede parturen. Als we dit jaar niet winnen, dan zou dat wel een smet op het seizoen zijn."
De Dames PC begint woensdag om 11.00 uur. Omrop Fryslân volgt de hele dag in een liveblog en op de radio en vanaf 14.00 uur ook op televisie.
Dijkstra ziet een paar outsiders, met name het partuur van Annet de Haan, dat de laatste vier vrijeformatiepartijen de verliezend finalist was.
Maar toch moet het ook volgens Dijkstra raar lopen, wil Tuinenga niet winnen. "Ilse is een van de snelste opslagers, al zolang ik me kan herinneren. Ze geeft de bal zoveel snelheid, ze vliegen je soms om de oren. En Marit Zeinstra is heel atletisch, die kan zo goed onder de bal komen. Ze heeft haar bouw mee, ze is erg lenig."
Ilse Tuinenga aan de opslag in Witmarsum, twee weken geleden © Dijks Fotografie
Voor Tuinenga, Monfils en Zeinstra wordt het woensdag in ieder geval een bijzondere PC, want het wordt hun laatste. Allemaal stoppen ze met kaatsen op het hoogste niveau. "En ik bedenk me niet", verzekert Tuinenga. "Ik ga nog wel wat kaatsen zo nu en dan, maar niet meer op de PC."
Ze wil minder tijd kwijt zijn aan het kaatsen. Want je moet er veel tijd in steken, wil je meedoen aan de top. Dijkstra vindt het jammer dat de vrouwen er zo relatief jong mee stoppen. "In onze tijd dacht je pas op je dertigste aan stoppen, nu hebben ze eerder het gevoel van 'er is meer dan kaatsen'"

Wordt weer tijd voor Tuinenga

Nog één keer vlammen dus, voor Tuinenga, Monfils en Zeinstra. Drievoudig koningin Tuinenga heeft er vertrouwen in: "Ajax wil elk jaar kampioen worden, wij willen elke partij winnen. En dus ook de PC. Dat mogen we best zeggen."
En winnen verveelt nooit. "De afgelopen jaren zat ik in het tweede beste partuur, dus toen miste ik het winnen juist. Ik ga niet naar de wedstrijd met de gedachte 'we winnen even en dan weer naar huis'. Mijn laatste PC-winst is alweer van 2019, dus het mag wat mij betreft wel weer."