Voorstelling TERECHT op Oerol: hebben dader en slachtoffer elkaar nodig?

Op het Oerolfestival speelt deze week de voorstelling TERECHT, die gaat over ons strafrechtsysteem. Ex-gedetineerde Sherwin zegt na afloop: "Er zijn mensen die geloven in verandering. Ik hoop dat de voorstelling de deuren opent hierover met elkaar in gesprek te gaan."

Sherwin vertelt zijn verhaal na afloop van de voorstelling aan het publiek. Het is dan muisstil in de Sint Brandanuskerk in Midsland. Ja, hij is één van de mensen die vastgezeten heeft. In Nederland heeft 1 op de 25 mannen vastgezeten of is in aanraking geweest met politie, zegt hij. Dan is het toch raar dat niemand een ex-gedetineerde kent.

Sherwin is ook één van de mensen waar regisseur, en artistiek leider, Maarten Smit van Wabi Sabi mee gepraat heeft. Hier in het noorden heeft Maarten verschillende gesprekken gehad met mensen over het strafrechtsysteem. Van gevangenisdirecteuren tot slachtoffers.

Samen met Wessel de Vries, die ook Under Wetter schreef voor Tryater, heeft hij hier tekst aan gegeven. De voorstelling komt niet zo zeer met een antwoord, maar laat meer zien hoe ingewikkeld het is. Want, zo vertelt Smit, de keuze om in dat criminele milieu te belanden was vaak al gemaakt op de leeftijd van 9 of 10 jaar, zo hoorde hij van verschillende gedetineerden.

Smit vindt dat niet te begrijpen. Hij heeft zelf een dochter van 10 en kan zich dat niet voorstellen. Maar mensen haken vaak af in het systeem. Ze krijgen het gevoel nergens bij te horen, dat er toch niemand echt wil luisteren en dat het niet uitmaakt wat ze doen.

Dan helpen strengere straffen niet. Ook al is die vraag er wel vanuit de maatschappij. De roep om controle. Rechters vertelden dat ze tegenwoordig hogere straffen opleggen, ook al is de wet niet veranderd.

In het stuk kruipen drie acteurs in de rol van rechter, dader en slachtoffer. Met live muziek en dans probeert TERECHT vooral de menselijke kant te laten zien. Wat als je als kind groot wordt gebracht met geweld? Dat het heel normaal is om te zien dat mensen in elkaar geslagen worden? Dat het ook lekker is om geld te hebben om alles maar te kunnen kopen, dat je aanzien hebt en dat mensen respect voor je hebben.

In het stuk vertelt de gevangenisdirecteur dat met een kleine handeling, zoals het op slot draaien van de deur, je nog nog lang bezig kunt zijn met de gevolgen van die handeling. Het pyubliek ziet dat er geen opvang is voor de gedetineerde die, na zijn vrijlating, niet aan een woning kan komen omdat hij geen uitkering krijgt omdat hij geen woning heeft.

In de onderwereld is er een plekje voor iedereen, dat zou ook in de bovenwereld zo moeten zijn.

In TERECHT zit ook een ontmoeting tussen dader en slachtoffer. Het slachtoffer wil graag dat de dader haar in de ogen kijkt. Dat moment zorgt voor een stukje bevrijding tussen beide. Ook al verliest ze daarna wel het contact met haar familie die maar niet kan begrijpen dat ze met de moordenaar van haar broer wil praten.

Wat Sherwin vooral geholpen heeft is die ene persoon niet alleen geloofde in Sherwin, maar er ook naar handelde. Dat vertelt hij het publiek. Door zijn werkgever is het Sherwin gelukt om uit de criminele wereld te stappen, alle boosheid en teleurstelling achter zich te laten en in zichzelf te geloven.

Het Oerolpubliek stapt weer op de fiets met een hoofd vol zaken om over na te denken.