Recensie openluchtspel 'Freddy - Hâld my net tsjin' in Tijnje: "Niet elk jaar prijs"

Na de successen van voorgaande jaren worden de hoge verwachtingen dit keer helaas niet waargemaakt.

De opening is wel verrassend. De spelers die zich voor het publiek transformeren tot de personen die ze spelen. Zodat de toeschouwer wel in de gaten heeft dat hier een stel goedwillende amateurs staan, die zelf ook wel beseffen dat ze met deze productie wel heel veel hooi op de vork nemen. Misschien dit keer wel een beetje te veel.

Aan de spelers zelf zal het niet liggen. Inzet en enthousiasme genoeg. En na een wat weifelend en niet helemaal zuiver muzikaal begin gaan de vuisten omhoog bij het lied 'We want it all'. De ploeg is er klaar voor.

Zeg Freddie Mercury en je ziet meteen de flamboyante performer voor ogen. Die fantastische zanger, met een stembereik van vier octaven, die met zijn artistieken extravagante bravoure een act op het podium neer kon zetten, waarmee hij een miljoenenpubliek in vervoering bracht. En die volgens de overlevering ook in het dagelijks leven zowel geniaal als eigenwijs en irritant dominant aanwezig kon zijn Maar in zijn hart eigenlijk heel bescheiden was. Vind voor zo'n complex persoon maar iemand in Fryslân die die rol optimaal kan vertolken.

Regisseur Jelmar Hoekstra heeft ervoor gekozen om de hoofdrol daarom door twee personen te laten spelen. Laura Oosterloo, jawel een vrouw, speelt de jonge Freddy, terwijl Yte Boscha in de huid van de oudere Mercury kruipt. Hoekstra laat deze avond meer mannelijke rollen door vrouwen spelen. Wat door het androgyne karakter van het oorspronkelijke verhaal geen enkel probleem oplevert.

Wel blijft de vraag waarom Laura Oosterloo in haar rol zo ingetogen blijft. En van de regisseur niet meer ruimte heeft gekregen om juist dat extravagante en de bravoure van de frontman van Queen naar voren te brengen. Dat was immers het handelsmerk van Mercury. Oosterloo houdt haar spel vooral klein en zoekt daarbij zelden direct contact met het publiek.

Als ze dan in een emotionele scene voor ons staat met haar aandoenlijke ogen boven die zwarte Mercury-snor, roept dat bij mij eerder beelden op van Groucho Marx van de vroeger bekende Marx Brothers als van de flamboyante Mercury. En dat kan toch niet de bedoeling zijn.

Oosterloo staat wel haar 'mannetje' in de liedjes die ze naar voren brengt. Mooi hoe haar Friese versie van 'Somebody to love' het publiek meetrekt in de kern van het enerverende maar toch ook trieste leven van Mercury. Het zoeken, maar niets kunnen vinden: "Fyn my immen dy't ik leafhawwe kin."

Complimenten voor de Friese vertalingen van de Engelse teksten door Jelmar Hoekstra en Johan Meestrs, die ook de rol van gitarist Brian May voor zijn rekening neemt. Liedfrases als 'Ik wol by dy wei' (I want to break free) en 'Hâld my net tsjin' (Don't stop me now) klinken als oorspronkelijk Fries in de oren. Een letterlijke vertaling zoals 'Ik brek mysels frij' is dan weer iets minder. Afijn.

De officiële videoclip die bij dat laatste nummer hoort, wordt op het podium prachtig vormgegeven. Regisseur Hoekstra zet alle regisseurs open en maakt van de bekende stofzuigerscene een van de hoogtepunten van de show.

Dan is het wel weer jammer dat de balans tussen zingen en muziek niet altijd in evenwicht is. Waardoor soms de teksten gewoon niet te verstaan zijn. Die muziek wordt wel live gespeeld door de band onder leiding van Sander Stienstra. Knap hoor. Dat dan niet altijd de klankkleur en het niveau van de band Queen zelf worden gehaald, zal niemand ze kwalijk nemen.

Het publiek moet het hoofd er wel bij houden. Er gebeurt immers van alles, overal en tegelijk op het podium en in het decor. Terwijl Laura bijvoorbeeld met haar tekst de focus legt op een bepaalde episode uit het leven van Mercury, verbeeldt Yte aan een zijkant van het decor zonder woorden een andere levensfase van de hoofdpersoon.

Dat houdt de spanning en de vaart erin, maar zorgt soms ook voor verwarring. Bovendien blijven door de grote stappen die hiermee worden genomen bepaalde episodes uit het levensverhaal van Mercury onderbelicht.

De haatliefdeverhouding met de 'foute' vriend en manager Paul Prenter komt bijvoorbeeld niet goed uit de verf. En ook de betekenis van zijn grote liefde Mary Austin blijft aan de oppervlakte hangen. Om maar te zwijgen over het moment dat Mercury aan zijn bandleden vertelt dat hij aids heeft en even later aan de zijkant van het podium buiten de spotlight ook zal sterven. Dan fladdert het spel alle kanten op. Knap hoe Jacob Hettinga als butler Jim Hutton overeind blijft. Een moment van filmkwaliteit.

Dan kruipt de voorstelling na bijna drie uur (!) naar het einde. Maar wel met een finale die bewondering afdwingt en het publiek stil maakt. Hoe de spelers de kostuums afgooien en als gewone mensen zoals jij en ik het podium verlaten. Hoe Yte en Laura, die de hele avond om elkaar heen hebben gecirkeld, elkaar nu in zichzelf terugvinden. Een worden met elkaar en Freddy weer aan Mercury teruggeven.

De klus zit er op, het karwei is uitgevoerd. Over drie jaar maar weer. En dan graag met een beetje minder ambitie.