Friezen vragen om Lelylijn met 'voldoende opstapplaatsen' en zo weinig mogelijk natuurschade

15 mei, 16:00 • 3 minuten leestijd

Inwoners van Fryslân en Groningen zijn positief over een betere spoorverbinding met de Randstad in de vorm van de Lelylijn. Tegelijkertijd vinden de mensen het belangrijk dat natuur en landschap zo weinig mogelijk lijden onder de nieuwe spoorlijn.

Ook moeten Fryslân en Groningen vooral de eigen identiteit bewaren en geen verlengstuk van de Randstad worden. Dat zijn een paar opvallende uitkomsten van de Lelylijnraadpleging van de Rijksoverheid en de noordelijke provincies. Meer dan 11.000 inwoners hebben meegedaan aan de online burgerconsultatie.

Het gaat om een experiment, want nooit eerder heeft de Rijksoverheid geprobeerd om de inwoners al zo vroeg bij een groot project op het gebied van infrastructuur te betrekken.

Wat is een Participatieve Waarde Evaluatie?

De Burgerraadpleging Lelylijn was geen poll om uit te zoeken hoeveel mensen er nu precies voor of tegen de Lelylijn zijn, maar een zogenaamde Participatieve Waarde Evaluatie (PWE). De vraag of mensen voor of tegen de aanleg zijn werd in dit online-onderzoek met opzet niet gesteld.

Wel was er ruimte voor eigen opmerkingen van deelnemers. Dat smeet verschillende kritische kanttekeningen op. Bepaalde deelnemers aan het onderzoek gaven aan dat ze het maar apart vonden dat het Rijk een snelle spoorlijn aanleggen, terwijl uit bepaalde dorpen het laatste openbaar vervoer verdwijnt.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat is blij met de uitkomsten. "Het is van onschatbare waarde om de keukentafel te verbinden met de tekentafel. Ik vind het heel belangrijk om te weten wat inwoners willen, wat ze verwachten en waar hun zorgen zitten. Ik zal deze uitkomsten dan ook zeker meenemen in de verdere uitwerking van de plannen."

Een andere interessante uitkomst is dat Friezen en Groningers aangeven dat ze het belangrijk vinden dat de snelle spoorlijn naar Groningen én Leeuwarden onderweg op genoeg plekken stopt. Veel mensen geven aan dat ze vijf halteplaatsen tussen Amsterdam en Groningen of Leeuwarden een mooi aantal vinden, ook al wordt de spoorverbinding daardoor iets minder snel.

Vivianne Heijnen © ANP

Vooral Friezen geven aan dat ze een paar halteplaatsen in Fryslân belangrijk vinden. Plaatsen die vaak genoemd worden als tussenstation, zijn Lelystad, Emmeloord, Heerenveen en Drachten. Lemmer of Leek in het Groninger Westerkwartier zouden opties kunnen zijn voor een vijfde stop. Friezen en Groningers zien niet veel in een supersnelle trein die tussen Amsterdam en Groningen (of Leeuwarden) slechts op één plek stopt.

Commissaris van de Koning René Paas van Groningen heeft zijn samenvatting van de uitkomsten al klaar. "Een snelle Lelylijn met respect voor de natuur en behoud van de regionale identiteit kan wel eens dé verbinding worden tussen het Noorden en de rest van Nederland, en vice versa."

Dit vinden Friezen belangrijk als het om de Lelylijn gaat

De plannen voor de Lelylijn worden de komende tijd verder uitgewerkt door een speciale projectorganisatie. Er komt ook nog een bereikbaarheidsonderzoek dat verschillende alternatieven onderzoekt en een ontwikkelstrategie voor het hele gebied.

1900 Friese deelnemers

De Burgerraadpleging Lelylijn stond op een speciaal daarvoor gebouwde website. In principe kon ieder die dat wilde aan het onderzoek meedoen. Zo'n 11.000 mensen hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. De helft daarvan zijn inwoners van Fryslân, Groningen en Drenthe en de andere helft inwoners van de negen andere provincies van Nederland.

Er hebben zo'n 1900 Friezen meegedaan aan het onderzoek. Het waren met name Friezen die aangaven dat natuur en landschap geen of zo beperkt mogelijk schade moeten hebben van de nieuwe spoorlijn. Ook willen de meeste Friezen die meededen dat de trein op verschillende plekken in Fryslân stopt, zodat Friezen ook gebruik kunnen maken van de spoorlijn, als die er komt.

Het is het doel van het Rijk en de regio om in het najaar van 2024 in overleg een voorkeurstracé vast te stellen en hiervoor de bijbehorende financiering te vinden. Er moet dan ook meer duidelijkheid zijn over de kosten van de 125 kilometer lange spoorlijn van Lelystad naar Groningen en Leeuwarden via Emmeloord, Heerenveen en Drachten.

Het Rijk hoopt ook op een financiële bijdrage van de Europese Unie. Dat is mogelijk, omdat de Lelylijn wordt opgenomen op de Europese routekaart van het internationale TEN-T-netwerk.

Het is daarvoor wel belangrijk dat de spoorverbinding niet stopt in Groningen, maar als snelle internationale trein doorrijdt naar Bremen. Verschillende deelnemers aan de online enquête geven aan dat ze een betere spoorverbinding van Noord-Nederland met Duitsland en, in het verlengde daarvan Scandinavië, net zo belangrijk vinden als een snelle trein naar de Randstad.

Volgens directeur Stijn Lechner van de projectorganisatie kan het nog wel een mooie poos duren voordat de Lelylijn er ook echt ligt. Zelfs in het geval dat het Rijk volgend jaar besluit om de spoorlijn aan te leggen kan het nog zomaar tien jaar duren voordat de schep om de Lelylijn aan te leggen ook echt de grond in gaat.