Minister trapt op de rem: Fryslân en Overijssel vragen al te veel geld voor stikstofplannen

Fryslân was dinsdag de tweede provincie die zijn plannen bekendmaakte om de stikstofproblematiek aan te pakken en de natuur te verbeteren. De uitvoering van dat Frysk Programma Landelijk Gebied (FLPG) moet 4,5 miljard euro kosten.

Uiteindelijk moeten alle provincies zo'n plan bij het Rijk inleveren en moet er een nationaal programma worden samengesteld. Het terugbrengen van de stikstofneerslag is een van de belangrijkste uitdagingen daarbij.

Maar minister Van der Wal van Natuur en Stikstof ziet het uit de hand lopen. "Als we in dit tempo doorgaan en iedere provincie legt een bonnetje neer van zoveel miljard, dan hoef ik u niet uit te leggen dat het fonds van 24,3 miljard niet toereikend is."

Zoals het er nu voor staat, zou een flink deel van het budget al opraken in Fryslân en Overijssel. "Ja, dat is te veel", verzucht Van der Wal. "Ik hoor al meer bonnetjes bij andere provincies circuleren. Maar ook dit is een heel bedrag vanuit Fryslân."

Minister Sigrid Kaag van Financiën gaf in het Kamerdebat over de verkiezingsuitslag al aan dat er niet meer geld beschikbaar is. Het geld klotst niet meer bij de plinten op. Ze moet haar hand steeds meer op de knip houden nu er geld nodig is voor bijvoorbeeld de oplopende rente.

Van der Wal vraagt zich wel af of provincie Fryslân de 4,5 miljard volledig uit het stikstoffonds wil en moet halen. "Er zijn ook andere financieringsbronnen, zoals de GLB", zegt de minister. Daarmee wijst zij op het Gemeenschappelijk landbouwbeleid, dat landbouwsubsidies vanuit Europa regelt.

"Maar de tweede vraag is of er echt scherpe keuzes zijn gemaakt. Want hoe scherper de keuzes, hoe goedkoper het bonnetje", zegt Van der Wal. Ze lijkt daarmee tegen provincies te zeggen dat niet alles kan. "En vraag drie is wat andere partijen nog bij kunnen dragen."

Van der Wal wijst er wel op dat 24,3 miljard een 'enorm bedrag' is. "Ik vind het wel rechtvaardig dat we zo'n groot bedrag besteden aan de agrarische sector, waar we ook veel van vragen. We willen helpen bij die transitie. Maar 24,3 miljard is wel wat het is."

Het kabinet praat inmiddels ook met partijen in de Eerste Kamer. Want in de Tweede Kamer heeft het kabinet wel een meerderheid voor het stikstoffonds. Maar in de senaat nog niet. Daar is de BBB of de combinatie tussen GroenLinks en PvdA nodig, die beide nog geen steun hebben toegezegd.

"Dat gaan we bekijken", zegt Van der Wal. "Stap voor stap. Ik ga het gesprek aan en onderling worden er ook nog volop gesprekken gevoerd tussen woordvoerders."

LTO Noord is kritisch op het bedrag dat Fryslân vraagt, en met name op de verdeling van dat geld. "Van die 4,5 miljard zou 5 miljoen per jaar naar innovatie gaan. Daarmee zeg je eigenlijk dat innoveren niet belangrijk is", zegt Jan Teade Kooistra van LTO Noord.

Terwijl het volgens Kooistra juist gaat om het toekomstperspectief van de landbouw. "De problemen van nu moeten over tien jaar niet nog even groot zijn. Er moet niet te veel naar de geneugten van de korte termijn worden gekeken."

Verder pleit hij voor realiteitszin bij de provincie. "Natuurlijk is het een kwestie van onderhandelen, maar als je zoveel vraagt als nu, loop je het risico het stuur uit handen te geven."