Paleis Het Loo leeft weer voor zijn Friese conservator Johan de Haan

© Omrop Fryslân, Klazina Hofstee
Paleis Het Loo leeft weer, zo voelt het voor Johan de Haan. Sinds een week laat hij, zo trots als een pauw, weer publiek door het paleis lopen. De verbouwing en uitbreiding van het paleis duurde al met al vijf jaar.
De Haan, geboren en getogen in Beetsterzwaag en Bolsward, kwam vlak voor de verbouwing in dienst bij Het Loo. Als hoofdconservator was hij verantwoordelijk voor de volledige collectie van het museum in Apeldoorn, dat vroeger het zomerverblijf was van de koninklijke familie Oranje-Nassau.
Het gebouw zat vol asbest en dat moest eruit. Maar ook de installaties waren verouderd en de museumruimtes voelden niet meer up-to-date. "Wij hebben de kans gegrepen om het uit te breiden", zegt De Haan. Uiteindelijk kwam er 5.000 vierkante meter bij.
Paleis het Loo © Omrop Fryslân, Klazina Hofstee
Er brak een spannende tijd aan, van het paleis was niet veel meer over dan een casco. Het voorplein, waar een nieuwe uitbreiding moest komen, was één grote zandbak.

Foyer onder de vijver

Onder de vijver is een gloednieuwe foyer verstopt. "Wij wilden dat je van de buitenkant eigenlijk niet ziet dat er iets nieuws is. Het is er wel, maar je ziet het in eerste instantie niet. 'Ik kan het me bijna niet voorstellen dat dit onder de grond zit ', zeggen mensen. Maar het is waar."
Daar is De Haan trots op. "Het paleis is nog altijd hetzelfde, maar toch anders."

Een heel grote puzzel

Het verbouwen, uitbreiden en restaureren was een gigantische operatie. "Het was letterlijk een puzzel." Om het asbest te vinden moest alles worden weggehaald. "Je kon van de kelder naar de zolder kijken." Alle onderdelen werden genummerd en stuk voor stuk naar een depot in de tuin gebracht.
Logistiek was het ook een grote klus door alle kwetsbare, oude objecten die vervoerd moesten worden. Ook houtwerk en schilderijen werden aangepakt. "Alles weer als nieuw."

Drukte bij Het Loo

Maar nu is het museum dan eindelijk weer open voor publiek. En dat weet het paleis alweer te vinden. "Daar doen we het voor. Een museum is voor de mensen, niet voor onszelf", is De Haan van mening.
Als mensen het niet kunnen zien en beleven, dan is het niets. Dan is het uiteindelijk dood. Erfgoed moet leven, mensen moeten erin komen, zich afvragen wat zij ervan vinden en hoe ze zichzelf tot het verleden verhouden.
Johan de Haan
"Een museum is er ook voor mensen", voegt hij toe. "Wij moeten voor het erfgoed zorgen, maar als mensen het niet kunnen zien en beleven, dan is het niets. Dan is het uiteindelijk dood. Erfgoed moet leven, mensen moeten erin komen, zich afvragen wat zij ervan vinden en hoe ze zichzelf tot het verleden verhouden."
Het paleis is wel vijf jaar dicht geweest. "Maar voor zo'n groot project is het niet eens zo lang", zegt de conservator. "Ik houd wel van dynamiek. Dat er iets gebeurt, dat er iets verandert. Daar leef ik wel van op."
De slaapkamer van prinses Juliana © Omrop Fryslân, Klazina Hofstee
Het paleis heeft een lange geschiedenis. Het is in de 17e eeuw gebouwd door prins van Oranje Willem III en zijn vrouw Mary Stuart. Door de eeuwen heen was het de zomerresidentie van de Oranjes.
Wilhelmina was er vaak met haar man Hendrik en koningin Juliana is er voor een deel opgegroeid. Toen ze koningin werd, vond ze dat het paleis wel een museum kon worden en sinds 1984 heeft het paleis die functie.
Johan de Haan geeft een rondleiding door paleis Het Loo
Het oude paleis is nu in twee delen opgedeeld. In het ene deel stap je terug in de tijd van 'William and Mary', in het andere deel kun je de kamers van onder anderen Juliana en Wilhelmina ontdekken. Zo is de slaapkamer van de jonge prinses Juliana te bekijken, maar ook de eetzaal van Willem III.
Onder het voorplein is dus een nieuwe ondergrondse verdieping gebouwd. Hier kom je als bezoeker meer te weten over de geschiedenis van de Oranjes en de tijd waarin ze leven.

De pracht en preal, maar ook het andere geluid

"Wij willen ook het verhaal van de mensen vertellen, zoals het verhaal over het systeem: de monarchie. Niet alleen de 'pracht en preal', maar ook de kritische geluiden. Ik denk dat wij er goed in geslaagd zijn om het evenwicht te laten zien", zegt De Haan.
De eetzaal van Willem III © Omrop Fryslân, Klazina Hofstee
Interessant is dat een voorouder van de gloednieuwe koning Charles van Engeland in paleis Het Loo heeft gewoond. Charles is geen nakomeling van Willem en Mary - zij hadden geen kinderen - maar van de hertog van Portland, Hans Willem Bentinck. Hij hoorde bij de hofhouding van Willem III en heeft ook in paleis Het Loo gewoond.

Het menselijke in een huis

"Een fascinatie voor oude huizen heb ik altijd al gehad", geeft De Haan toe. "Want in een huis vind je het menselijke. Mensen moeten er wonen, het verandert in de loop van de tijd. Het vertelt een verhaal over hoe het leven er was. Wat voor mensen waren het? Wat voor boeken lazen ze? Hoe kwamen ze door de tijd?"
Met de restauratie en uitbreiding van het paleis is een einde gekomen aan een intensieve, maar interessante periode voor De Haan. "Ik denk dat het wel een van de mooiste dingen is die ik heb gedaan", zo besluit hij.
Buro de Vries zoekt het uit! Mooie documentaires, interessante gasten en verrassende gesprekken. Buro de Vries gaat gemoedelijk de diepte in. Met veel aandacht voor natuur, cultuur en geschiedenis. De deuren van het Bureau zijn zondag open van 11.00 tot 13.00 uur. Zondagavond om 21.00 uur wordt het programma herhaald.