Net iets minder Friese jongeren krijgen jeugdzorg

In worden Fryslân relatief gezien de meeste kinderen beschermd. In de praktijk merkt Charlotte van der Wal dat de groep van 18 tot 25 jaar, waarvan een deel officieel net buiten de jeugdzorg valt, het niet makkelijk heeft.

Van der Wal is directeur van zorgorganisatie KieN, dat vier vestigingen in Fryslân heeft. "Daar zijn wij enorm van geschrokken, we zien dat de coronaperiode daar veel invloed op heeft gehad."

Dinsdagmiddag zat zij met ouders van kinderen die jeugdzorg krijgen en met staatssecretaris van Volksgezondheid Maarten van Ooijen om tafel. "Hij heeft gezegd dat we niet willen dat 1 op de 7 jongeren tegenwoordig jeugdzorg nodig heeft terwijl dat eerder 1 op de 25 was. Maar zo werkt het natuurlijk niet, je zegt ook niet dat we niet moeten willen dat de aarde opwarmt, het gebeurt gewoon."

Volgens haar moet daarom worden ingezet op de vraag naar de jongeren en het bedenken van oplossingen daarvoor. "Wat ik mooi vond is dat de persoonlijke verhalen van ouders de staatssecretaris leken te raken. Maar het is een lastig probleem om op te lossen, de oorzaken van jongeren die jeugdzorg nodig hebben liggen soms ook in hun sociaaleconomische situatie."

Als het gaat om het aantal jongeren tussen de 0 en 18 jaar met jeugdbescherming is Fryslân, net als afgelopen jaar, koploper. Dat wil zeggen dat de rechter onder dwang een maatregel oplegt wanneer vrijwillige hulp niet (meer) werkt en de ontwikkeling van een kind in het gevaar lijkt te komen.

1,29 procent van de Friese jongeren krijgt jeugdbescherming, dat zijn er 1855. Dat daalt ook: het afgelopen jaar was dat 1,36 procent. Landelijk is dat één procent.

Een opvallende stijging is te zien in Ooststellingwerf: in 2021 kreeg nog 11,3 procent van de jongeren tussen 0 en 23 jaar jeugdzorg terwijl dat afgelopen jaar 12,6 procent was. De gemeente staat daarmee samen met gemeente Smallingerland op de eerste plaats.

Dat er veel jongeren jeugdzorg krijgen hoeft echter niet te betekenen dat de behoefte aan jeugdzorg in die gemeenten hoger is, zegt het CBS.

Het kan ook zo zijn dat de gemeenten meer jeugdzorg aanbieden. Andersom kan dit ook het geval zijn, gemeenten met lage aantallen jongeren die zorg krijgen kunnen bijvoorbeeld minder geld hebben om aan die zorg te besteden.

Op het gebied van jeugdzorg is veel gebeurd in 2022. Zo staakten de Friese jeugdzorgers vanwege de hoge werkdruk en bereikten daarmee begin dit jaar een akkoord om de werkdruk aan te pakken. Ook was er zorg over lange wachtlijsten. De wachtlijsten zijn niet meegenomen in de cijfers omdat die alleen gaan over het aantal jongeren dat al hulp krijgt.

Bovendien hebben kinderen ook een slechte gezondheid door de coronacrisis, is de bescherming van minderjarige asielzoekers minder geworden en is er sprake van meer kinderarmoede.

Ook merkt Van der Wal dat door het schommelende beleid dat de werkdruk flink is toegenomen. "Wij proberen het als organisatie wel zo eenvoudig mogelijk te maken, maar je merkt toch dat het extra capaciteit inneemt."

Het Rijk was van plan ook nog eens te bezuinigen op de jeugdzorg, maar in april sloot de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) een akkoord met het Rijk. Daarin staat onder andere het plan de bezuinigingen op de jeugdzorg die tussen 2023 en 2025 zou gebeuren, te bevriezen. Daar moet door de leden nog over gestemd worden, het kan 14 juni definitief worden.