Kwaliteit acute zorg onder druk, andere organisatie voor de toekomst noodzakelijk

Nu is dat buiten kantooruren al het geval. Doordat de kleinere ziekenhuizen Antonius, Nij Smellinghe en Tjongerschans nauw samenwerken, wordt de specialistische traumazorg op die tijden maar in een van de ziekenhuizen aangeboden. Dat wordt concentratie van de zorg genoemd.

Burgemeesters van gemeenten met kleinere ziekenhuizen trokken vorige week aan de bel. Ze zijn bang dat door de concentratie van zorg de eerstehulpafdelingen van kleinere regionale ziekenhuizen in de knel komen. In Fryslân gaat het dan om Nij Smellinghe in Drachten, Antonius in Sneek en Tjongerschans in Heerenveen. Van concentratie van spoedeisende hulp is echter ook al sprake in de provincie. Dat doet niet af aan de kwaliteit van de zorg die geboden wordt.

Patiënten worden bijvoorbeeld al gespreid. Als je bijvoorbeeld in Stavoren woont en een hartaanval krijgt, dan rijdt de ambulance Sneek voorbij en gaat rechtstreeks naar het MCL in Leeuwarden. Het ziekenhuis daar heeft een gespecialiseerd hartcentrum.

Dat gebeurt ook als je in datzelfde Stavoren een zwaar ongeluk krijgt met meerdere zware verwondingen. Dan is de eerste halte meestal ziekenhuis MCL in Leeuwarden. Daar wordt de patiënt gestabiliseerd om zo snel mogelijk te worden overgebracht naar het UMCG in Groningen. Daar zit een gespecialiseerd team.

In Nij Smellinghe in Drachten, Tjongerschans in Heerenveen en het Antonius in Sneek is altijd een spoedeisendehulparts beschikbaar, zegt Saskia Wolt. Zij werkt zelf als dokter in Sneek. "Er is ook altijd traumazorg aanwezig. Dat verschilt wel als het gaat om een gebroken pols of grotere trauma's. Daarover zijn onderling tussen de ziekenhuizen afspraken gemaakt."

Maar bij een gebroken heup is het verschil nog duidelijker. Doordeweeks kun je in alle ziekenhuizen terecht, in het weekend niet, zegt Wolt. "Stel dat zoiets op een zaterdagochtend gebeurt, dan ga je eerst naar Sneek. Dan kan het zijn dat je wordt overgebracht naar een van de andere locaties, waar op dat moment de beste zorg is."

Dat heeft te maken met de bereikbaarheidsdiensten van de chirurgen. Die worden verdeeld over de drie ziekenhuizen.

Het MCL in Leeuwarden heeft een eigen team klaarstaan, zegt Remko Seinstra. Hij is daar manager acute zorg. "Wij kunnen hier 24/7 alle zorg leveren. Van laag complex tot hoog. Bij hoog trauma kan dat ook betekenen dat wij stabiliseren en de patiënt doorsturen naar een universitair ziekenhuis."

Door de spoedeisendehulpzorg zo te verdelen over de verschillende ziekenhuizen kan de kwaliteit op peil blijven, zegt Wolt.

"Je wordt geopereerd op de locatie waar de zorg het beste plaats kan vinden. Het is natuurlijk niet ideaal dat je niet in je eigen ziekenhuis geopereerd wordt, dus moet je wel regelen dat er een goede overdracht is van je gegevens."

Om de kwaliteit van de zorg hoog te houden, moet het volgens Seinstra in de toekomst wel anders: "Het heeft te maken met kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid. De zorg wordt duurder, want er is door de vergrijzing meer vraag. De toegankelijkheid komt daardoor ook onder druk te staan. Kunnen we het nog betalen en kun je overal terecht, zijn wel vragen voor de toekomst."

Seinstra doelt daarmee onder andere op de zogenaamde volumenormen voor artsen en chirurgen. Als zij de normen van een bepaalde behandeling niet halen, dan zegt dat ook iets over de kwaliteit, zegt Seinstra. "Dan maak je het jezelf niet eigen terwijl we dat wel moeten hebben. Je moet een bekwame dokter aan bed hebben om te weten wat er aan de hand is."

Wolt: "Ja, je kunt tegenwoordig jammer genoeg niet meer in alle ziekenhuizen alle operaties in de volle breedte doen. Dan zou je kwaliteit verliezen en dat kun je niet maken."

Bij Seinstra en Wolt is begrip voor de angst van de burgemeesters dat de zorg in de knel dreigt te komen. Maar, zo zegt Wolt, is het de uitdaging om te kijken hoe je in Fryslân en Nederland de zorg in de lucht kunt houden. "Er zijn overal tekorten aan mensen dus moet je kijken hoe je dat met z'n allen goed regelt. Als het uiteindelijk gaat om de kwaliteit van de zorg ben ik daar niet zo bang voor."

Seinstra denkt daarom dat de zorg anders moet worden georganiseerd. "Neem als voorbeeld het hartcentrum hier. Daar werkt het al jaren zo dat als iemand in de provincie iets met z'n hart krijgt, de ambulance naar Leeuwarden rijdt. Dan weet je zeker dat je de juiste zorg op de juiste plek krijgt."

Seinstra pleit dan ook voor meer concentratie. Hij denkt ook dat het goed is voor de patiënt: "Ik denk dat elke patiënt die een diagnose krijgt, bereid is iets verder te reizen."

Het grootste probleem wordt het vinden en behouden van goed personeel. Wolt: "Dat is de uitdaging van nu. Vind de mensen maar. We zijn in Sneek veel mensen aan het opleiden, ook artsen."

Die handen zijn nodig, weet Seinstra. Het gaat nu om krapte. "Naar de toekomst toe zijn er veel vacatures in te vullen. We moeten misschien ook kijken naar de inzet van nieuwe technologie om de juiste zorg op de juiste plek te krijgen."

Het betekent ook dat Fryske ziekenhuizen nog meer moeten samenwerken. Seinstra: "Samenwerken is het nieuwe concurreren. De marktwerking werkt niet. Dat is gewoon niet houdbaar als je het hebt over betaalbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid."

Volgens hem moet je juist daarom goed kijken naar wat je waar precies doet in de provincie. "Het is een keten van zorg. Na een bezoek aan de spoedeisende hulp word je doorgestuurd naar een andere plek voor een operatie. Dat is in Fryslân goed op elkaar afgestemd."