CDA en BBB vinden '2030' niet heilig, D66 wil "nu aan de slag"
De kans lijkt klein dat CDA, D66 en de BBB samen in een college zullen komen. Zowel op het onderwerp stikstof als over de Lelylijn lopen de meningen van de drie partijen flink uiteen.
Het kabinet wil dat de stikstof in 2030 met de helft is teruggebracht. Het CDA zit in het kabinet, maar de Friese afdeling staat haaks op de landelijke lijn. "Wij hebben provinciale verkiezingen en wij voelen de verantwoordelijkheid voor Fryslân", zegt lijsttrekker Friso Douwstra van het Friese CDA. "We willen dat Fryslân niet in de problemen komt. Alleen maar focussen op 2030, zonder rekening te houden met de maatschappelijke en sociaaleconomische impact, dat vinden wij gewoon niet blij."
Lijsttrekker Danny van der Weijde van D66 vindt dat het in het belang van Fryslân is om snel iets te doen. "Dat wij klimaatverandering gaan aanpakken, dat we zorgen dat we gaan werken aan natuurherstel. Dat we daarop doorpakken. Laten we inderdaad niet gaan bakkeleien over 2030 of 2035."
De lijsttrekkers van het CDA, D66 en BBB spraken in het vijfde en laatste verkiezingsdebat van Omrop Fryslân over stikstof. Het debat is hier terug te zien.
Kijk voor alle informatie en al het nieuws over de Statenverkiezingen op Omropfryslan.nl/verkiezingen.
Van der Weijde zegt dat Fryslân zich moet houden aan wat het kabinet gaat besluiten over de stikstofreductie en wanneer die gehaald moet worden. Nu staat er nog 2035 in de wet, maar het kabinet wil dat dus 2030 wordt.
"Als in de wet komt te staan, dan zullen wij ons daar als provincie aan moeten houden", zegt Van der Weijde. "Dan kun je je daarvoor in gaan zetten. En wij willen liever dat we nu al aan de slag gaan, dat we misschien in 2029 al gewoon klaar kunnen zijn."
Fryslân moet rekening houden met strengere stikstofregels, zegt Van der Weijde:
D66 en het CDA in discussie over hoe het stikstofprobleem moet worden aangepakt
De BBB wordt vaak gezien als dé stikstofpartij. In het partijprogramma zegt de BBB voor een ander en breder beleid te gaan, waarbij stikstofreductie geen absoluut beleidsdoel meer is.
"De landelijke wet vindt dat stikstof synoniem staat voor 'natuurverslechtering'", zegt lijsttrekker Abel Kooistra van BBB. "Wij willen in de wetgeving juist breder kijken naar de natuurgebieden. Wij moeten die reductie niet heilig maken in de hele aanpak."
Volgens Van der Weijde moet er echt werk worden gemaakt van het natuurherstel en het liefst voor 2030. Hij vindt dat Fryslân er te vrijblijvend mee bezig is, "ook mede dankzij het CDA soms".
Douwstra is het daar niet mee eens. "Door continu te focussen op deadlines en op Den Haag, terwijl we het hier over Fryslân hebben. 2035 is een wet, maar waar gaat het om? Het gaat om het Friese land, zoals zo'n beetje alle partijen in hun programma schrijven 'it bêste lan op ierde'. Dat is meer dan een deadline en een jaargetal. Dat is onze natuur, onze 'mienskip', onze economie doorgeven. Daar moet je mee aan de slag."
De BBB en D66 over stikstof:
debat5b
Kooistra stelt dat de BBB in de Eerste Kamer voor de komst van de nieuwe wet gaat liggen en wil van Douwstra weten of dat ook voor het CDA geldt. Die doet evenwel geen beloftes. "De landbouw is van essentieel belang voor onze provincie", zegt Kooistra.
De boeren hebben ook behoefte aan duidelijkheid, zegt Van der Weijde. "Het gaat slecht met de Friese natuur en dat is waarom wij wel zeggen: we moeten doorpakken om die Friese natuur te beschermen en te herstellen."
Lelyline loskoppelen van woningbouw?
Ook over de Lelylijn zijn de drie partijen verdeeld. Moet die er komen of niet? "Nee", zegt Kooistra resoluut. "Absoluut ja", zegt Van der Weijde. En Douwstra? "Vol voor de Lelylijn."
Volgens Kooistra verschillen de meningen binnen de BBB over de komst van de Lelylijn. Zo is de afdeling in Flevoland voorstander, maar in Groningen juist niet. In Fryslân staat de partij "er heel sceptisch in", zegt Kooistra. "Eerder nee dan ja."
Dat komt vooral omdat het huidige plan van de Lelylijn onderdeel is van het Deltaplan van het Noorden, waar ook huizenbouw onderdeel van is. Dat Deltaplan was ooit een motie van CDA-Kamerlid Mustafa Amhaouch, maar Douwstra wil de spoorlijn nu loskoppelen van de rest van het plan. "We hebben woningen nodig, maar dat hoeft helemaal niet verplicht gekoppeld te worden. We hebben recht op goede bereikbaarheid."
Volgens Douwstra kan de Lelylijn worden losgekoppeld van het plan voor woningbouw:
CDA, BBB en D66 over de Lelylijn
Van der Weijde wil niet dat het wordt losgekoppeld, maar is het met Douwstra eens wat de bereikbaarheid van Fryslân betreft. "Wij hebben gewoon recht op die Lelylijn, recht op goede bereikbaarheid in deze provincie. Het zorgt voor goede bereikbaarheid in het hele Noorden."
"Wij zijn ook voor een goede ontsluiting van Fryslân", zegt Kooistra. Maar hij wil dat het Rijk eerst over de brug komt met geld om de bestaande knelpunten op te lossen. Daar zou twee miljard euro voor nodig zijn.
Verwachtingen
In de peiling van Ipsos en EenVandaag anderhalve week geleden komt de BBB in Fryslân als grootste uit de bus. Als de partij van Kooistra volgende week inderdaad de grootste wordt, mag hij het voortouw nemen bij de coalitieonderhandelingen. Hij heeft alvast wat bakjes koffie gedronken met verschillende partijen, vertelt hij: "We hebben kennisgemaakt met de VVD, het CDA, wat andere partijen. Met de PvdA staat nog een afspraak. Maar na 15 maart kun je echt met elkaar praten."
Het CDA, bijna altijd de grootste in Fryslân, raakt volgens Douwstra niet in paniek. "We zien 15 maart wat het vertrouwen is. De stemmer heeft altijd gelijk."
En D66? Van der Weijde schuift graag aan bij de onderhandelingen: "Als we drie zetels halen, zullen we zeker serieus meepraten. We zijn een progressieve en een constructief-kritische partij. Als we goede afspraken kunnen maken over natuurherstel en klimaataanpak, dan kunnen we ook met BBB praten."
