In tegenstelling tot de Rijksbruggen liggen die van de provincie er wel goed bij

Die provinciale bruggen liggen er goed en veilig bij, dat blijkt uit een inventarisatie van Omrop Fryslân. Wel zijn er dertien bruggen die moeten worden opgeknapt, maar daarbij gaat het om een groot regulier onderhoud dat al ingepland stond voor de komende jaren.

Toch heeft de provincie geld beschikbaar gesteld om problemen te voorkomen, omdat Friese bruggen, aquaducten en viaducten wel verouderen en omdat er steeds meer verkeer overheen rijdt.

In 2010 werd het voor de provincie duidelijk dat er veel onderhoud aan bruggen en aquaducten onderweg was. Veel bruggen zijn vlak na de oorlog aangelegd. Door een grotere verkeersdruk en steeds zwaarder verkeer zijn sommigen langzamerhand aan het einde van hun levensduur.

Er zijn 258 bruggen, viaducten en sluizen in Fryslân geïnspecteerd. Daarvan kwamen 38 in aanmerking voor renovatie of vernieuwing.

Maar volgens gedeputeerde Avine Fokkens is er vooralsnog genoeg budget voor de aanpak. "We hebben in 2010 al 160 miljoen euro gereserveerd. Dat is voor een periode van twintig jaar." Het gaat om 8 miljoen op jaarbasis. Dat is genoeg om de provinciale bruggen en aquaducten bij de tijd te houden.

Er wordt volgens Fokkens dagelijks gecontroleerd. "Schouwen noemen we dat. We kijken dan of het beton en de bedrading er goed bij liggen en of de bewegende onderdelen goed werken. Onze eigen bruggen zijn op dit moment niet kwetsbaar."

De provincie zegt de eigen zaken op orde te hebben. Maar dat geldt niet voor het Rijk, zo ervaart Fryslân dat momenteel. Verschillende gemeenten waar het Prinses Margrietkanaal door kan lopen, hebben veel kritiek op het onderhoud van de Rijksbruggen over dat kanaal.

Sommige bruggen zijn in slechte staat, zoals die van Aldskou en Spannenburg. Dat is door steeds uitgesteld onderhoud alleen maar slechter geworden, stelt gedeputeerde Fokkens.

Tot 2014 was de provincie nog eigenaar van deze bruggen, maar daarna kwamen ze onder de vleugels van de Rijkswaterstaat. Toen is afgesproken dat er een programma moest komen voor het opknappen en eventueel vervangen van deze bruggen. "Maar dat is steeds weer uitgesteld", zo verzucht Fokkens.

In november zijn er eindelijk afspraken gemaakt over vijf Friese bruggen. Daarmee moeten die van Uitwellingerga, Skûlenboarch en Aldskou aangepakt worden. Voor Spannenburg en Kootstertille zou onderzocht worden of er nieuwe bruggen of aquaducten moesten komen.

Het zijn niet de enige locaties waar zorgen over zijn. Toen minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat begin deze maand op bezoek was bij de Prinses Margriettunnel, overhandigde gedeputeerde Fokkens hem een kaart met alle knelpunten.

Op de kaart staan verschillende bruggen en aquaducten van het Rijk die in slechte staat zijn en waar volgens de provincie acuut onderhoud of vervanging nodig is.

Directeur Sjoerd Marten Vrieswijk van Provinciale Waterstaat stemt ermee in dat het met het onderhoud van de eigen provinciale bruggen wel goed zit.

Toch is er ook een keer actie nodig. "Die bruggen zijn allemaal na de oorlog gemaakt. Dan heb je het over de jaren '50 en '60. Toen ging men ervan uit dat ze een zestig tot tachtig jaar mee zouden gaan, maar dat is korter geworden omdat de verkeersdruk is toegenomen."

Het betekent met name dat oudere bruggen goed in de gaten moeten worden gehouden. Technologie kan daarbij helpen, zegt Vrieswijk: "Kijk nou naar de biobased brug in Ritsumazijl. Die zit vol met sensoren. Wij kunnen daar bijna realtime meekijken wat de belasting is."

In de toekomst krijgen meer bruggen dergelijke sensoren. "Die data kunnen wij dan weer gebruiken voor onderhoudsprogramma's"

Vrieswijk en Fokkens zijn ervan overtuigd dat de provinciale bruggen vooralsnog veilig zijn. Vrieswijk: "Zij liggen er goed en veilig bij. Al kan een calamiteit zoals bij de Prinses Margriettunnel altijd plaatsvinden. Daar stemt de gedeputeerde mee in, al zegt zij ook dat onderhoud van groot belang is.

Dat is in tegenstelling tot de houding van het Rijk. "Rijkswaterstaat heeft altijd werk aan de bruggen uitgesteld. Je ziet nu dat goedkoop duurkoop wordt", zegt Fokkens.

De provincie heeft inmiddels al negentien bruggen en sluizen zelfstandig opgeknapt. In 2016 is de oude stationsbrug in Franeker gesloopt en vervangen. De nieuwe brug wordt nu van afstand bediend vanuit het Swettehûs in Leeuwarden. Het nieuwe brugdek is ook breder zodat er grotere schepen doorheen kunnen.

Ook de Zandslootbrug bij Terherne is onder handen genomen. De provinciale brug is sinds eind december weer in goede staat. De staalconstructie is verstevigd, de elektrische installatie aangepast en betonschade is weer opgeknapt.

Voor komend jaar staan er nog drie provinciale bruggen op de planning: de Tjerk Hiddessluizen, de Sylsterryd bij Kollum en de brug van Engwierum. Tien andere projecten worden in de komende vijf jaar uitgezet.

Er mag dan wel geld zijn voor het vervangen van de bruggen van Aldskou en Uitwellingerga, dat betekent niet dat het werk komend jaar al kan beginnen. De procedure neemt zo'n twee jaar in beslag, samen met de aanleg duurt dat drie tot vier jaar.

Bij Spannenburg wordt gekeken of daar een aquaduct kan worden aangelegd. Rijkswaterstaat en de provincie zijn in gesprek over de mogelijkheden en de kosten. Wat Kootstertille betreft wordt in 2024 een knoop doorgehakt of er een aquaduct of brug komt. Die moet in 2030 klaar zijn.

Dat onderhoud aan bruggen van levensbelang is, bleek recent wel nadat de A7 tussen Sneek en Joure dicht moest nadat een deel van de Prinses Margriettunnel omhoog kwam. Het verkeer moet momenteel omrijden over provinciale wegen en bij de bruggen op die route hebben er meer hinder van.

De brug bij Uitwellingerga moest recent zelfs dicht voor noodreparaties en er waren ook zorgen over de brug bij Spannenburg. Rijkswaterstaat heeft bekend gemaakt dat halverwege februari waarschijnlijk weer een beetje verkeer door de tunnel kan gaan. Daar mag dan nog wel maximaal 50 km per uur gereden worden.