Schaatsers halen herinneringen op aan de 'hel van '63' bij reünie in Hindeloopen
Vandaag exact 60 jaar geleden werd de zwaarste Tocht der tochten verreden: de hel van '63. Een legendarisch groot aantal schaatsers viel uit. In het schaatsmuseum in Hindeloopen konden alle schaatsers van de tocht langskomen op een informele koffieochtend.
Normaliter is op jubileumdata alleen voor de wedstrijdrijders een officiële reünie. De organisatie verwachtte echter niet dat er nog veel schaatsers in staat zouden zijn om naar Hindeloopen te komen, dus mochten nu ook toerrijders komen.
De verhalen vlogen over tafel op de reünie
De schaatsers hebben herinnerringen opgehaald en anekdotes verteld op de bijeenkomst. Oud-ijsmeester Piet Venema vertelt dat hij van zijn moeder de tocht niet mocht schaatsen. Want zoiets had hij nog nooit eerder gedaan. Mijn vader zei echter: 'Het moet altijd zijn'. Venema vond de tocht niet moeilijk. Lastiger was om in 1997 het besluit te nemen dat de tocht van toen kon doorgaan.
Temperaturen niet boven -4
Het is nu overdag zo'n 3 graden, maar op 18 januari 1963 was het verschrikkelijk koud in Fryslân: -21 graden Celsius. Op die dag zou de twaalfde Elfstedentocht worden verreden. Bij de start in Leeuwarden vroor het 18 graden en de temperatuur zou die dag niet boven de -4 uitkomen. Bovendien stond er een harde noordoostenwind.
Er lag een pak sneeuw, het ijs was hier en daar onbegaanbaar en zat vol scheuren en bobbels. Al met al zeer zware omstandigheden voor de schaatsers. De winnaar van de legendarische tocht, Reinier Paping, is vorig jaar op de leeftijd van 90 jaar overleden.
Het gaat over doorzetten. De finish halen of niet, die ene dag in je leven kan impact hebben op de rest van je leven. Zoals Rinze Post. Hij is later naar de Noordkaap gefietst en voelde hoe zijn lichaam en geest er een werden. Net als met de tocht van 63, ook al heeft hij die niet uitgereden (hij kwam tot Franeker, had een gebroken voet nadat hij over de kop was gevlogen) maakte het wel dat hij de tochten daarna makkelijk kon uitrijden.
Kijk hier naar een fragment van de tocht:
De tocht van 1963
Het aantal uitvallers bij deze tocht werd legendarisch hoog. Van de 568 wedstrijdrijders haalden 57 de eindstreep binnen de vereiste twee uren na winnaar Reinier Paping.
Van de 9.294 toerrijders lukte het niet meer dan 69 mensen een kruisje in de wacht te slepen.
Corrie Zijlstra vindt het jammer dat haar man er niet meer bij kan zijn vandaag. Ze kwamen beide tot Franeker. Met de trein naar Leeuwarden en toen nog lopen naar Lekkum. De volgende dag wilden ze graag de elfmerentocht rijden. Maar dat wilde schoonmoeder niet.
Een impressie van de reünie
IJsmeester van nu, Sytse Prins, vraagt zich af hoe het zou gaan als er nu een tocht zoals die van 63 zou komen. Of de maatschappij hier klaar voor is.
De organisatie wil. Maar, denkt Prins, met zulke omstandigheden zouden er wel eens veel minder mensen aan de start kunnen verschijnen. Daarom, zegt hij, is een eerbetoon aan de schaatsers van toen, die nog door de sneeuw, lopend, naar huis gingen, wel op zijn plaats. 'Dat kunnen we ons nu niet meer voorstellen, toch?'.
