Grondwater was bij aanleg aquaduct A7 al een probleem
Grondwater was bij de aanleg van het aquaduct al een probleem
De problemen met het aquaduct in de A7 zijn niet van vandaag of gisteren. Al bij de aanleg in de jaren '70 zorgde het grondwater voor complicaties. Toen moest Rijkswaterstaat betalen. Grondwater lijkt een probleem, maar is makkelijk op te lossen, zo legt ingenieur Rinze Herrema van ingenieursbureau Witteveen en Bos uit Heerenveen.
"Dit zijn de problemen waar je een studie Weg en Waterbouw voor doet", zegt Herrema. "Maatschappelijk is het ontwrichtend, maar voor ingenieurs is het een mooie uitdaging. Rijkswaterstaat maakt daarbij gebruik van expertise die is opgedaan bij de Vlaketunnel in Zeeland. In 2010 kwam ook daar een tunnelmoot omhoog als gevolg van het afbreken van trekankers. Bij Rijkswaterstaat denken ze dat dat hier nu ook het geval is."
De tunnelbak onder het Prinses Margrietkanaal bestaat uit meerdere delen, die worden 'tunnelmoten' genoemd. Door de druk van grondwater is zo'n tunnelmoot omhoog gekomen. Waarschijnlijk zijn de grondankers gebroken die het op zijn plaats hielden.
Al bij de aanleg van de Prinses Margriettunnel in de jaren '70 ontstonden er problemen. Omdat de bouwput droog moest blijven, werd veel grondwater weggepompt. Zoveel dat er scheuren ontstonden in gebouwen en huizen in Uitwellingerga.
Problemen bij de aanleg
Rijkswaterstaat moest betalen: er kwamen ruim 30 meldingen binnen en Rijkswaterstaat keerde een kleine 3 miljoen gulden uit aan schadevergoedingen. Watersportbedrijf Uitwellingerga kreeg zelfs een schadevergoeding van 1,3 miljoen gulden, omdat het bedrijf verzakt was door de aanleg van de tunnel.
Rinze Post uit Wijnaldum was in de jaren '70 betrokken bij het graafwerk voor de tunnel. "Grondwater was toen een groot probleem. Het maakte het graafwerk er niet makkelijker op."
Maar volgens Herrema valt dat allemaal mee. "Het is wel en geen probleem. Je moet zo'n bak zien als een emmer die je in de sloot drukt. Die wil omhoog. Dat wil zo'n tunnelmoot ook."
Er zijn dan verschillende manieren om de bak op zijn plek te houden, stelt de ingenieur. "Dat kan op gewicht, maar je kunt 'm ook vastzetten. Dat is hier gedaan. Je slaat er palen in en dan zet je 'm met trekpalen vast."
Hoe het kan is onduidelijk, maar helder is dat de tunnelmoot in beweging is gekomen. "Er is wat flink misgegaan. Maar wat opvalt is dat er geen water omhoog komt. Dat betekent dat de afdichtingen van rubber nog goed zijn. Die kunnen ook heel wat hebben."
Oorzaken
Over de oorzaak wil Herrema niet speculeren, maar hij wil wel kwijt dat er altijd iets mis kan gaan. "Dat soort ankers kan roesten. Er kan door grote belasting moeheid ontstaan in de ankers. Er kan sprake zijn van corrosie. In zo'n tunnelmoot zit nog veel beweging, denk aan het uitzetten door warmte en kou. Die beweging moeten de ankers ook allemaal opvangen. "
Herrema begrijpt wel dat er nu extra zandzakken worden geplaatst. "Je wilt voorkomen dat er meer in beweging komt waardoor de schade nog groter zou worden."
Zorgen over bruggen in de regio
Hij maakt zich wel zorgen over de bruggen in de omleidingsroutes. "Die zijn heel kwetsbaar", zegt hij. "Er zit een gewichtsbeperking op de brug van Spannenburg."
Herrema wijst ook op de leeftijd en de chronische achterstand in het onderhoud van de brug bij Uitwellingerga. Uit inspectie werd donderdag duidelijk dat het wegdek bij die brug afbrokkelt en dat daar extra maatregelen moeten worden genomen. Door het uitvallen van de A7 worden andere knelpunten in de infrastructuur pijnlijk duidelijk.
De problemen met de Prinses Margriettunnel zijn nog lang niet opgelost, verwacht Herrema. "Het is appels met peren vergelijken. In Burgum is bijvoorbeeld bij de aanleg een fout gemaakt en dat kon worden opgelost. Dat is echt iets volkomen anders."
Herrema schat in dat de werkzaamheden aan het aquaduct nog veel tijd in beslag zullen nemen. "Als ik mijn allerpositiefste bril opzet, zou ik zeggen dat het een half jaar gaat duren."
