Niet wolf, maar goudjakhals beet lammeren dood in Ferwert
Drie lammeren in de kwelder bij Ferwert zijn in oktober niet het slachtoffer geworden van een wolf, maar van een goudjakhals. Dat is aangetoond met DNA-onderzoek door uitvoeringsorganisatie BIJ12.
Op 12 februari werd voor de allereerste keer een goudjakhals gezien in Fryslân. Dat was in gemeente De Fryske Marren. Maar nog nooit eerder werden in Fryslân schapen doodgebeten door zo'n beest.
Neefje fan de wolf
De goudjakhals is het neefje van de wolf en komt normaal gesproken niet voor in Nederland. "De goudjakhals komt oorspronkelijk voor in Zuid-Europa en Zuid-Azië. Maar hij is bezig met een opmars door Europa", legt Glenn Lelieveld, coördinator bij het Wolvenmeldpunt, uit. "Er zijn zo'n 7 of 8 meldingen van waarnemingen van het dier in Nederland."
Het komt niet vaak voor dat de goudjakhals schapen aanvalt. "De goudjakhals is een derde van de grootte van de wolf en is van nature een knaagdiereneter. Ze eten zelden grotere zoogdieren." In het unieke geval dat dat wel gebeurt, gaan de goudjakhalzen voor de zwakkere exemplaren: een lam of oud schaap. Dat gebeurde ook in Ferwert.
Ik had nog nooit van het beest gehoord. En dat hij hier zou voorkomen, daar denk je niet aan.
De drie lammeren die in de eerste week van oktober werden doodgebeten, waren van Lieuwe Vroom uit Hegebeintum. Hij is erg verbaasd over de uitkomst van het DNA-onderzoek. "Ik had nog nooit van het beest gehoord. En dat hij hier zou voorkomen, daar denk je niet aan."
Toen de lammeren onderzocht werden bij Vroom, had de onderzoeker van BIJ12 al twijfels dat het om een wolf zou gaan. Hij zei tegen hem dat waarschijnlijk een vos had toegeslagen.
De goudjakhals leeft net als wolven in een roedel, maar heeft een veel kleiner leefgebied. "Maar een paar vierkante kilometer. Dat van de wolf is al snel 200 vierkante kilometer", zegt Lelieveld. "Ze zijn lastiger te monitoren dan wolven, want de goudjakhals kiest onopvallende prooien uit, zoals muizen. Bovendien verschuilt de goudjakhals zich in vegetatie. In tegenstelling tot de wolf, die bestaande paden kiest."
De wolf bijt de goudjakhals meteen dood als ze elkaar tegenkomen.
De goudjakhals mag dan het neefje van de wolf zijn, een warme familieband hebben de twee hondachtigen niet. "Ze zijn rivalen. De wolf bijt de goudjakhals meteen dood als ze elkaar tegenkomen." De goudjakhals is in Europa een beschermde diersoort en valt onder dezelfde regelgeving als wolven.
Wel schadevergoeding
Voor Vroom betekende het verlies van de lammeren in totaal een schadepost van zo'n 750 euro, vertelt hij. Als het inderdaad om een vos ging, kreeg Vroom geen vergoeding. "Dat vond ik wel een beetje raar, want het effect is hetzelfde. Of een vos ze nu doodbijt of een wolf, ze zijn beide keren dood."
Nu het om een goudjakhals gaat, gaat Provincie Fryslân de schade wel vergoeden. Een geluk bij een ongeluk? "Nou ja, ik wil niet van een gelukje praten, want als je daar komt en je ziet de dieren liggen, dat is helemaal niet zo'n prettig gezicht. Vooral drie dagen op rij niet."
Als mensen een goudjakhals denken te zien, kunnen ze dat doorgeven bij het Wolvenmeldpunt. "Het liefst met zoveel mogelijk foto's of video's erbij", zegt Lelieveld.
Een wolf was wel verantwoordelijk voor een dood schaap in Langedijke op 4 oktober, blijkt uit DNA-testen. Twee dode en drie gewonde schapen in Munnekezijl kwamen juist niet door een wolf, maar door een hond.
