Bioloog en uilendeskundige Johan de Jong overleden

De Jong had daarnaast meer dan 36 jaar een natuurrubriek bij Omrop Fryslân op de radio. Hij is 81 jaar oud geworden.

De Jong was voor veel Friezen een natuurvraagbaak. Luisteraars van het radioprogramma 'Op en Ut' belden hem, als ze een bijzondere waarneming hadden gedaan. Ook nadat hij in mei 2021 afscheid nam als radiomedewerker, gingen de meldingen door.

De Jong had al een aantal jaar problemen met zijn gezondheid. Afgelopen maandag moest hij worden opgenomen in het ziekenhuis. Woensdag 7 december is hij in het bijzijn van zijn naasten overleden.

Johan de Jong werd geboren op een boerderij in de Folgeren bij Drachten. Als oudste van drie kinderen moest hij al op jonge leeftijd meehelpen op de boerderij omdat zijn vader MS had. Na de kweekschool gaf hij kort les op een VLO-school, waarna hij leraar biologie werd aan het Drachtster Lyceum.

De Jong was een betrokken en populaire docent, die de kinderen veel meenam naar buiten. Hij bracht zijn leerlingen de liefde voor de natuur bij. Naast zijn leraarschap deed hij onderzoek naar kerkuilen.

Nachtenlang zat hij bovenin boerenschuren om nesten van kerkuilen te observeren. Later zette hij er een camera op, een hele speciale: met een bijzondere lens, die hij mocht lenen van de oude prins Bernard.

Het bestuderen en beschermen van de kerkuil werd zijn levenswerk. Hij was gefascineerd door het leven van de uil, een leven dat zich vooral 's nachts afspeelt. Hij verwonderde zich er altijd over hoe die vogels zich in het pikkedonker kunnen redden.

De kerkuil werd in de jaren zeventig met uitsterven bedreigd. Over heel Nederland waren er nog maar honderd broedparen, en in Fryslân zelfs nog maar acht. De Jong begon een reddingsplan. In 1973 begon hij met de werkgroep Tsjerkûlen Fryslân met het plaatsen van nestkasten. Mede door zijn enthousiasme groeide het aantal vrijwilligers en zodoende ook het aantal kerkuilen.

In 1985 werd De Jong gevraagd om landelijk coördinator te worden, een taak die hij jaren zou vervullen. Zonder de inzet van Johan de Jong was de kerkuil zo goed als zeker uitgestorven in Nederland.

Voor het eerst was Johan de Jong op de Friese radio te horen in 1984, in een reportage over zijn kerkuilen. De uilen hadden in gevangenschap eieren gelegd en dat was eerder nog nooit ergens gebeurd.

De Jong hield, eerst op de zolder van het Drachtster Lyceum en later thuis, een paar uilen. De reportage was het begin van een natuurrubriek die iedere week op de radio te horen was. Naast allerlei natuuronderwerpen behandelde hij ook de natuurwaarnemingen van luisteraars. De laatste jaren had de rubriek een plekje in het programma 'Op & Ut' op zaterdagochtend.

Naast het radiowerk en zijn werk voor de kerkuilen, was hij ook nog actief betrokken bij de vogelopvang 'De Fûgelhelling' in Ureterp.

Als De Jong iets in zijn hoofd had, dan ging hij ervoor. Het gold voor alles wat hij deed. Ook voor zijn andere passie: sport. Hij tenniste op hoog niveau, schopte het zelfs bijna tot Fries kampioen. Bovendien volleybalde hij fanatiek, ook later nog in het lerarenteam van school.

Het leraarschap zat in hem. Zoals hij zelf zei: "Ik wil graag van alles wat ik weet en wat ik zie, de mensen laten meegenieten."

Zijn kennis over de natuur delen, deed hij bij talloze excursies en lezingen, op school, via de radio en al schrijvend. Altijd op een enthousiaste manier, met een en al liefde voor de natuur.

De Jong schreef vier boeken. Zijn laatste boek verscheen in de zomer van 2017, het is een groot naslagwerk over de kerkuil.

Het werk dat Johan de Jong verzette voor de kerkuil wordt ook landelijk en internationaal gewaardeerd. Zo is hij geridderd, kreeg hij de Gouden Lepelaar en de Friese Anjer. In 2008 is hij opgenomen in de 'World Owl Hall of Fame'. Een internationale onderscheiding voor zijn inzet voor de kerkuil.