Satellieten op 800 kilometer boven de aarde verzamelen gegevens over Waddenzee

Tot nu toe waren er alleen incidentele metingen en gegevens van vaste meetpalen. Na een voorbereiding van enkele jaren is er sinds kort hulp van twee satellieten.

De twee Sentinelsatellieten van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA zweven op een kleine 800 kilometer rond de aarde. Om de vijf dagen maken ze een opname van onder andere het Waddengebied. Dat gebeurt met speciale camera's die beelden maken waar een schat aan informatie in verborgen ligt. Zo is te zien hoeveel chlorofyl (bladgroen) in de Waddenzee aanwezig is en hoeveel slik er in het water zweeft.

Volgens projectleider Rick Hoeksema van Rijkswaterstaat zijn dat twee factoren die erg belangrijk zijn voor het beheer van de Waddenzee. Rijkswaterstaat is een van de organisaties die deelneemt aan de Basismonitoring Wadden, die de satelliet-observatie in gang heeft gezet.

De slikmetingen worden tot nu toe gedaan met meetpalen op vaste plekken in het water. Ze geven geen beeld van de gehele Waddenzee, zegt Hoeksema tegen verslaggever Steven Radersma van RTV Noord.

Het meten van bladgroen is al veertig jaar niet gedaan. Het gebeurde alleen op projectbasis, niet langjarig en niet voor het hele gebied. Met de satellieten kan dat wel, dat is echt een grote sprong, aldus Hoeksema. Bladgroen is belangrijk voor het leven in de Waddenzee. Hoe minder bladgroen, hoe minder vissen, vogels en zeehonden er kunnen leven.

Met de gegevens van de satellieten kan worden berekend wat het effect is. Zeker met het oog op de klimaatverandering wil Rijkswaterstaat dat goed in de gaten houden.

Een andere belangrijke factor zijn de slikdeeltjes die in het water rondzweven. De aanwezigheid van slib in het Waddengebied is wisselend. Een meetpaal op één plek zegt veel minder dan dat je het hele gebied continu volgt. Dat is echt een grote meerwaarde. Dan kun je bijvoorbeeld ook zien wat het effect van baggeren is, en in hoeverre de vertroebeling van het water van invloed is op de groei van algen.

Daarvoor gebruikt Rijkswaterstaat nu modellen. Die voorspellen en voorkomen dat er problemen ontstaan, maar het is mooi als je dat live kunt volgen, zegt Hoeksema.

Over niet al te lange tijd gaan de satellieten ook informatie verzamelen over de temperatuur van het water. Met het oog op de klimaatverandering is dat belangrijk, zegt Hoeksema. Een kleine verandering in de watertemperatuur en een vissoort voelt zich niet meer thuis in de Waddenzee.

Voortaan is beter te volgen wat er gebeurt. Zo is ook te zien waar koelwater in de Waddenzee wordt geloosd. Als je daar de algengroei en het voorkomen van slib naast legt, kun je zien wat daar de effecten van zijn, zo besluit Hoeksema.