Proef met kunstrif bij Vlieland levert spectaculaire resultaten op

Het gaat hier om een proef van onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en Rijksuniversiteit Groningen (RUG) voor het project Waddenmozaïek.

Eerder kwam hout, maar ook veen en stenen de Waddenzee in door de rivieren en dat vormde een ondergrond waar van alles op kon groeien. Dit experiment toont aan dat dit soort structuren heel goed zijn voor de biodiversiteit. Natuurmonumenten, dat ook betrokken is bij het onderzoek, vindt de resultaten boven verwachting.

"Tot onze verrassing blijken de bomenriffen al zes maanden na de plaatsing ware hotspots van biodiversiteit geworden. Mosdiertjes, mossels, anemonen en zeepokken bedekken het hout van de hogere delen van de riffen, terwijl macroalgen vooral aan de basis voorkomen", zegt NIOZ-onderzoeker Jon Dickson die onderzoek heeft uitgevoerd.

Ook Tjisse van der Heide, hoogleraar kustecologie bij de Rijksuniversiteit Groningen, is enthousiast. De boomriffen hebben zes maanden in het water gelegen. "Maar we zien nu al dat er meer vissoorten bij de riffen zitten, meer dan op het zand ernaast, zoals palingsoorten en steurgarnaal."

Van der Heide is vooral verbaasd dat het zo snel gaat. "Met de kunstriffen bootsen we eigenlijk de oude situatie na. Vroeger kwam er tot wel 10.000 kuub hout per jaar via de rivieren de Waddenzee opdrijven, maar dat is afgesloten met de Afsluitdijk en het Lauwersmeer. Dus wat gebeurt er als je zo'n systeem terugbrengt?"

De hoogleraar noemt de resultaten belangrijk, maar wijst er wel op dat het om eerste resultaten gaat. "Maar we kunnen ons voorstellen als het zo positief blijft, dat het een potentiële beheersmaatregel is. Er wordt al langer gesproken over het herintroduceren van stenen, dat is niet hoe het eerder was, maar daar komt ook veel biodiversiteit op af. Dit zou een alternatief zijn dat dichter ligt bij hoe het historisch was. Bovendien gaat het om perenhout en dat breekt ook weer af."

De onderzoekers volgen de proef nog twee jaar. "We zijn ook benieuwd hoe het hout zich houdt. Sommige riffen kunnen ook in het zand verdwijnen, ze staan in de geulen en die zijn altijd in beweging."