Tjeerd de Groot over stikstofrapport van Remkes: "Zo'n advies vraag je niet zomaar aan"

Dat het onderwerp leeft in de maatschappij, weet De Groot "Er waren veel protesten." Er kwamen afgelopen zomer ook mensen bij De Groot zijn huis in Woudsend, maar hij blijft er rustig onder, zegt hij. "Want ik zie ook de bezorgdheid bij de boeren. Maar bij iemands huis komen is over de grens. Als je in gesprek gaat, en je luistert naar de zorgen, dan kom je op een gegeven moment wel verder."

De Haarlemmer merkt dat andere politici zelf zaken toevoegen aan de ideeën van D66. Dat D66 het belangrijk vindt om de stikstofuitstoot voor 2030 met de helft terug te brengen, zoals dat in het regeerakkoord is afgesproken, betekent niet dat de partij ook de helft minder boeren wil hebben, zegt De Groot.

"Het gaat er juist om dat je boeren een toekomst biedt, want als je niets doet, dan gaat de komende tien jaar het aantal boeren in de toekomst halveren."

De Groot is al langer voorstander van de inkrimping van de veestapel. "Als het gaat om varkens en kippen." Volgens hem zijn koeien daarin het minst interessant. Hij ziet liever dat de manier waarop over de hele wereld eten wordt geproduceerd verandert.

"We zijn het dichtstbevolkte land ter wereld en we hebben ongelooflijk veel dieren. Wat je ziet is dat je met het systeem waar we op aarde voedsel mee produceren, ook dat wat we in Nederland hebben, nooit 10 miljard mensen kunt voeden."

Dat heeft volgens hem te maken met de manier waarop het land vandaag de dag wordt gebruikt. "Dat is omdat we teveel vruchtbare grond gebruiken om diervoeder te telen voor dieren. En dat is eigenlijk verlies."

Volgens hem moet het streven zijn om zoveel mogelijk vruchtbare grond te gebruiken voor het verbouwen van gewassen die direct voor mensen zijn. "Varkens of kippen geef je dan reststro of andere zaken die wij niet kunnen eten. En die koeien hou je op gras." In zo'n systeem zou ook een toekomst zijn voor de Nederlandse melkveehouderijen, denkt De Groot.

Volgende week komt Remkes met het stikstofrapport, waarin adviezen zullen staan over de aanpak van de stikstofuitstoot. Dat rapport is volgens De Groot opgesteld binnen de grenzen van het regeerakkoord. "En daar zit nog heel veel ruimte in", zegt hij.

"De ruimte zit bijvoorbeeld in versnellen. Als je piekbelasters er sneller uit haalt die willen stoppen, dat kunnen boeren, maar ook industrieën zijn, dan geeft dat boeren die blijven wat lucht."

Het opschuiven van 2030 als deadline zou de boeren ook lucht kunnen geven, maar dat ziet De Groot niet als optie. "We staan met de rug tegen de muur. Ik zou het heel onverstandig vinden, dan loop je het risico dat er geen enkele vergunning meer gegeven kan worden. Niet voor de woningbouw, niet voor alles wat we nu moeten op energievlak. We zullen in ieders belang nu door moeten pakken."

Het doel en de deadline staan voor De Groot vast, maar de weg ernaartoe niet. Zo zei hij open te staan voor andere oplossingen. "Sterker nog, we hebben als D66 een Kameruitspraak gedaan om duurzame boeren die heel weinig stikstof aanvoeren te ontzien. Daarnaast hebben we met elkaar in de coalitie afgesproken dat je ook met technische maatregelen stikstofuitstoot omlaag kunt brengen."

Als het gaat om het terugbrengen van de uitstoot, verkiest hij een provinciale aanpak boven een landelijke. De provincies moeten als het aan hem ligt ruimte hebben voor maatwerk. "Ga met boeren om tafel, sommigen willen stoppen, anderen willen doorgaan, allemaal vrijwillig. Dat betekent wel dat je niet altijd de meest optimale beslissing gaat nemen."

Volgens De Groot zorgt dat ervoor dat in totaal wat meer gereduceerd moet worden. "Maar daarbinnen heb je als provincie heel veel ruimte om te zeggen 'we gaan het in dit gebied zo doen'", zegt de D66'er. Wel vindt hij dat Fryslân "nog een slag moet slaan" bovenop de plannen die de provincie tot nu toe heeft gepresenteerd.

"Uiteindelijk moet het optellen tot het percentage dat Fryslân heeft meekregen. Dat zal ook getoetst moeten worden door een ecologische autoriteit. Het moet aantoonbaar goedgekeurd worden, dan kan het naar Den Haag. Dat is die deadline van 1 juli 2023."

De landbouwwoordvoerder van D66 vindt dat mensen door alle discussie wel eens vergeten waar het bij de aanpak van de stikstofuitstoot om gaat. "Uiteindelijk gaat het erom dat we in Nederland weer een natuur krijgen die meedoet, waar onze kinderen van kunnen genieten, met schone lucht en schoon water."

De stikstofaanpak is op dit moment niet het enige dat in de politiek en de maatschappij speelt. "Het is op dit moment echt heel spannend", zegt De Groot. "We kijken echt niet weg voor wat mensen op dit moment op hun bordje krijgen. Met de energierekening. Dat is iets wat we ons als D66 en als kabinet hebben aangetrokken."

Toch betekent dat niet dat de aanpak van de stikstofuitstoot daarom even moet wachten, vindt De Groot. "Je hoeft niet één ding te doen, je kunt het beide doen."

En volgens hem doet het kabinet wat het kan. "Het kabinet is gekomen met een groot pakket voor de koopkracht, zeker om mensen met een kleine beurs te helpen."

"Tegelijk moeten we zorgen dat we huizen isoleren, zorgen dat je van het gas komt", vindt De Groot. "En structureel werken aan de energie en de natuur."