Kabinet haalt nieuwbouwdoel op deze manier niet, zegt Friese bouwvoorzitter

In deze vereniging zijn ontwikkelaars en bouwondernemers verenigd. "De overheid moet veel meer aan de bak", vindt Adema als voorzitter van de club.

Het Rijk zou meer bevoegdheden moeten krijgen, zou zich meer moeten richten op de doorstroom in de huizenmarkt en moet af van het massaal nieuwbouwen van appartementen dan woningtype voor ouderen, zo is Adema van mening.

In de bouw nemen de prijzen op dit moment toe. Niet alleen vanwege schaarste aan personeel en materiaal, ook mark door de hoge energieprijzen. "Dakpan- en glasleveranciers leggen bijvoorbeeld de productie stil."

Het streven van de overheid is om twee derde van de nieuwe huizen betaalbaar te maken. Maar Adema is duidelijk: "Met de huidige prijzen krijg je dat gewoon niet rond. Projecten kunnen dan niet meer financieel gezond worden gerealiseerd."

In plaats van dat er meer huizen worden gebouwd, loopt het aantal juist terug. "Dat zie je ook al: het aantal nieuwe vergunningen voor huizen neemt af en sommige projecten worden teruggegeven aan gemeenten", zegt Adema.

De 100.000 huizen die het kabinet wil bouwen, worden niet gehaald, denkt Adema. "Wij verwachten dat er dit jaar tussen de 15 en 20 procent minder huizen worden gebouwd dan vorig jaar. Dat zegt iets."

Daar komt nog eens bij dat de rente stijgt: tarters op de woningmarkt worden geconfronteerd met duurdere huizen en hogere rente.

Om de crisis op de huizenmarkt los te trekken, zou het Rijk zich volgens WoningbouwersNL meer op de doorstroom moeten richten. Want mensen die een huis kunnen verkopen, nemen geld mee waarmee ze makkelijker een ander huis kunnen financieren.

Eerst doorstroom dus. "Dan komt die betaalbaarheid ook wel, want dan komen er aan de onderkant van de markt huizen beschikbaar." 50-plussers of senioren kunnen bijvoorbeeld van een rijtjeshuis naar een twee-onder-een-kap, of van een twee-onder-een-kap naar een vrijstaand huis. "Dan komt er een treintje op gang."

Het woningbouwbeleid is volgens Adema te veel gedecentraliseerd naar provincies en gemeenten. "We wonen natuurlijk op een postzegeltje. Ik ben blij met gemeenten als meest nabije overheid, maar in ons kleine land is meer centrale regie nodig dan het gaat om ruimtelijke ordening."

Adema vindt dit een grote zaak. "Minister De Jonge kan niet met doorzettingsmacht zeggen: zo doen we het." Gemeenten moeten meer grond beschikbaar stellen en die kunnen ook meer mogelijkheden bieden als het bijvoorbeeld gaat over parkeernormen en procedures.

Als laatste vindt Adema ook dat er vaak een verkeerd woningtype gebouwd wordt voor senioren. "De reflex van veel gemeenten is: wij bouwen appartementen voor deze doelgroep. Maar wij hebben onderzoek gedaan en daaruit blijkt dat de meeste ouderen niet naar een appartement toe willen, maar bijvoorbeeld van een groot vrijstaand huis naar een rijtjeshuis of een twee-onder-een-kap."

De woningmarkt zit zo vast als een huis, dus ook daar is volgens Adema verandering nodig. "We moeten op een andere manier de ouderen verleiden om hun huis te verruilen voor een ander type huis."