Mestuitzondering voor Nederlandse boeren wordt in 2026 beëindigd

Een trekker in de buurt van Makkum © ANP
De uitzonderingspositie, waardoor Nederlandse boeren meer mest mogen uitrijden dan in andere landen, wordt vanaf 2023 in drie jaar afgebouwd.
Minister Henk Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft daar een conceptafspraak over gemaakt in Brussel. Dat bevestigen bronnen aan persbureau ANP, na berichtgeving van De Telegraaf.
Het is al langer duidelijk dat de Europese Commissie een einde wil aan de Nederlandse uitzonderingspositie, de zogeheten derogatie. Nederland voldoet niet aan de voorwaarden die aan de regel waren gesteld.
Mestuitzondering voor Nederlandse boeren wordt in 2026 beëindigd
De vraag was nog wanneer en hoe er een einde aan de regeling zou komen.

Financiële vergoeding

Volgens het conceptakkoord mogen de boeren die de uitzonderingspositie gebruiken vanaf volgend jaar minder mest uitrijden. Vanaf 2026 zijn de regels gelijk aan in andere EU-landen. Er komt ook een financiële vergoeding voor boeren die anders moeten werken.
De derogatieregeling werd een paar keer verlengd door de EU, voor het laatst in 2020, maar dat houdt nu op.
Voor Fryslân betekende de uitzondering dat boeren zo'n 250 kilo stikstof uit eigen mest over het land mogen brengen. Dat is 80 kilo meer dan in de regels staat. Als daar een eind aan komt, vallen de boeren terug op de 170 kilo.
Voor boeren die niet genoeg land hebben, betekent dit dat ze de mest moeten afvoeren, dat kost veel geld.
Landbouworganisatie LTO is teleurgesteld over het concept. "We zijn niet verrast, maar wel diep teleurgesteld", zegt Ria Derks van de vakgroep melkvee van LTO. "We zullen meer mest moeten gaan afzetten. Dat gaat in de tienduizenden euro's lopen."

Nu weer kunstmest?

Omdat er minder koemest uitgereden mag worden, moeten boeren meer kunstmest kopen, stelt Derks. "De kringlooplandbouw wordt met dit besluit natuurlijk erg ondermijnd. Wat wij graag zouden willen, is dat we met onze eigen mest als vervanging voor kunstmest de kringloop weer rond kunnen krijgen."
"We hebben het nu over derogatie, maar we hebben het ook over stikstof en over klimaat. Als je die stapeling van dossiers bij elkaar optelt, dan maak in me ernstig zorgen over het toekomstperspectief van de melkveehouderij in Nederland", zegt Derks.
Het ministerie wil nog niet vooruitlopen op een brief die Staghouwer later vandaag aan de Tweede Kamer stuurt over het onderwerp. Een woordvoerder van de minister zegt wel tegen het ANP dat "de afgelopen maanden zeer intensieve gesprekken" gevoerd zijn over de Nederlandse uitzonderingspositie.

Minister wilde duidelijkheid voor boeren

"Inzet van de minister is geweest dat hij duidelijkheid wilde voor de boeren en dat zij niet in een keer voor grote aanpassingen in bedrijfsvoering komen te staan, als een mestoverschot en hoge kosten."
Aan de Nederlandse uitzonderingspositie zaten strenge eisen. Zo moest de waterkwaliteit beter worden, maar die werd in de loop der jaren alleen maar slechter. Naast de waterkwaliteit zijn de mestregels ook bedoeld om de neerslag van stikstof te verminderen.