Súdwest-Fryslân gaat vliegtuigwrak uit Tweede Wereldoorlog uit IJsselmeer halen
De gemeente Súdwest-Fryslân gaat het wrak van de Lancaster ED603 uit het water halen. Het vliegtuig kwam in de nacht van 12 op 13 juni 1943 in het meer terecht nadat het werd beschoten door een Duitse nachtjager.
De Lancaster deed mee aan een aanval op de Duitse stad Bochum. Daarbij werd het toestel al geraakt door luchtafweer. Het vliegtuig ging beschadigd op weg naar huis in Engeland, maar boven Nederland werd het ontdekt door een Duitse radar. Daarna werd het toestel uit de lucht geschoten.
Nog drie vermisten
In het vliegtuig zitten nog de stoffelijke overschotten van drie vermiste bemanningsleden. Het gaat om de Engelsen Raymond Moore, Charles Sprack en Arthur Smart. De nabestaanden wilden graag dat de lichamen geborgen worden.
De kans is reëel dat bij de berging de stoffelijke resten worden gevonden, zegt Johan Graas, voorzitter van de Stichting Aircraft Recovery Group. "In 2016 hebben we ook al menselijke resten gevonden."
Zijn stichting is blij het dat het toestel nu wordt geborgen. "Het is in 1996 door Volendamse vissers gevonden. Sindsdien zijn wij al aan het proberen om het te laten bergen, omdat er dus nog drie vermisten in zitten."
Vier andere bemanningsleden spoelden eerder aan op de Friese kust.
Een duikteam van de marine heeft de Lancaster ED603 waarschijnlijk gevonden. Daarop is in kaart gebracht hoe het wrak precies in het water ligt. In april 2021 heeft burgemeester Jannewietske de Vries van Súdwest-Fryslân een verzoek gedaan om de Lancaster en nog een ander vliegtuig, de Manchester L7390, aan te melden voor het Nationaal Bergingsprogramma vliegtuigwrakken, dat de operatie financiert.
De berging wordt een gigantische operatie, zegt Graas. "We hebben scans uitgevoerd: het gebied is ongeveer 35 bij 35 meter. Bij zulke operaties wordt daar meestal een damwand omheen gezet en daarna wordt het leeggepompt. Dan vind je alles wat je moet vinden."
Het is nog niet bekend wanneer de berging precies plaats gaat vinden. Graas verwacht in mei of de zomer van volgend jaar.
In het IJsselmeer liggen nog tientallen wrakken van geallieerde en Duitse vliegtuigen. Er zijn meerdere locaties bekend, waar de wrakken liggen, maar in de meeste gevallen is onbekend om welke vliegtuigen het gaat.
"In de toenmalige Zuiderzee zijn er 250 tot 300 vliegtuigen neergekomen", zegt Graas. "Een heleboel zijn er nog niet gevonden. We zoeken vaak zelf ook gebieden af, op zoek naar die wrakken. We hebben er zo'n 12 à 15 gevonden."
15 miljoen voor opruimen vliegtuigwrakken
Het Rijk heeft 15 miljoen euro beschikbaar gesteld om 30 tot 50 vliegtuigwrakken uit het water te halen. De kans is reëel dat bij een berging stoffelijke resten worden gevonden. De kosten van de berging zijn bijna geheel voor rekening van het Rijk.
Oorlogswrakken die zich onder de grond of op de bodem van een rivier of de zee bevinden, worden over het algemeen beschouwd als oorlogsgraf, een plaats die gerespecteerd wordt en in principe niet zomaar verstoord mag worden. Daar wordt nu van afgeweken.
