Het levensverhaal van Sytze Faber: "Geen dwarsligger, maar een onafhankelijk denker"
Sytze Faber springt op als hij de vraag krijgt of hij niet een beetje een dwarsligger in de politiek was. "Ho ho, even wachten. Zo zit het niet! Ik ben altijd een onafhankelijk denker geweest."
En dat is hij nog, "Nu ik nog iedere week een column schrijf in het Friesch Dagblad. Ook toen ik Tweede Kamerlid was, heb ik altijd zelfstandig en onafhankelijk willen zijn. Dat was niet altijd makkelijk, maar dat is hoe ik ben. In al mijn functies ben ik altijd mezelf geweest."
Oud-politicus, -hoofdredacteur, -burgemeester en -bestuurskundige bij de Fryske Akademy Sytze Faber (1937) vertelt in Buro de Vries zijn levensverhaal. Daarvoor ging het Bureau met hem terug naar zijn geboortedorp Schettens.
De ouders van Faber en zuster liggen er begraven en ook een oom naar wie Faber genoemd is. Deze oom Sytze was een échte AR-man, schoolmeester en ook jarenlang gedeputeerde in Fryslân.
"Door hem was politiek altijd dichtbij", zo herinnert Faber zich hem. Toch verhuisde hij met zijn ouders al op jonge leeftijd naar Wieringerwerf waar vader een baan kreeg als 'staatsboer' in de Wieringermeerpolder.
"Melken heb ik nooit geleerd. Daar had ik geen zin in", vertelt Faber, die via de ULO en de HBS op de Vrije Universiteit in Amsterdam belandde, waar hij politicologie studeerde.
Christen-radicalen
Daarna keerde Faber terug naar Fryslân, waar hij een baan als bestuurskundige kreeg bij de Fryske Akademy in Leeuwarden. Toen hij met zijn vrouw naar Hurdegaryp verhuisde, kwam hij al snel in de gemeenteraad. Hij voelde zich politiek het meeste thuis op zijn linkerflank en voelde zich onder meer thuis bij de christen-radicalen.
Het kwam dan ook volkomen onverwacht dat Hendrik Algra, rechts-denker en hoofdredacteur van het Friesch Dagblad, hem vroeg om wekelijks een column voor zijn krant te schrijven. Dat was een drukke periode, omdat Faber toen ook met zijn promotieonderzoek bezig was en gekozen werd in de Tweede Kamer.
In de CDA-fractie hoorde Faber, met een aantal anderen, tot een kritische minderheid die regelmatig van zich liet horen. Vooral in de tijd van het wel of niet plaatsen van kruisraketten in Nederland, kwam dat veel in de publiciteit.
Als Faber daarop terugkijkt, heeft hij daar geen spijt van. "We volgden ons geweten. Het onafhankelijk denken was altijd belangrijker dan de partij- of fractiediscipline. Kom daar nu eens mee! Het is allemaal 'koekoek eenzang'."
Kandidaten worden volgens Faber tegenwoordig door de politieke partijen met name geselecteerd op volgzaamheid. "Omdat men geen dwarsliggers wil. Eenheid van beleid gaat boven alles, met als gevolg dat van de échte functie - het controleren van beleid - niets terechtkomt."
Uitvoering vangt overal bot
Dat is de oorzaak dat er ook amper iets van de grond komt, vindt Faber. "De uitvoering van beleid vangt overal bot. Bij de IND, de stikstof en noem maar op. Het duurt wel 20 jaar voordat men de koe eens bij de hoorns vat."
"Het kiezen van een eigen positie, zoals bij de plaatsing van kruisraketten, had voor Faber regelmatig vervelende reacties tot gevolg. "Mijn vrouw kreeg thuis in Hurdegaryp wel eens nare telefoontjes en ik ben ook eens erg geïntimideerd door iemand die zei wel te weten waar onze zoon naar school ging en welke route hij altijd fietste. In een bepaalde bocht zouden ze hem doodrijden, zo werd gesteld."
Door tussenkomst van Hendrik Algra, die in rechtse CDA-kringen veel gezag had, is de intimidatie toen gestopt. "Maar, ik wilde maar zeggen dat dit dus niet wat van de laatste tijd is", aldus Faber.
"Toen waren er ook al polarisatie en intimidatie, al kwam dat minder naar buiten. Zoals het nu gaat, ben ik er trouwens niet gerust op. Ik ben echt bang dat we een herhaling krijgen van wat er in de jaren '30 is gebeurd. Dit ultrarechts de macht krijgt."
Verder kijkt Faber in het gesprek in Buro de Vries ook nog terug op het akkefietje dat hij beleefde met collega-burgemeester Bert Smallenboek van Smallingerland. Het kostte Smallenbroek zelf zijn carrière. En komt ook nog een bijzonder cadeau ter sprake dat Faber als voorzitter van de schaakbond kreeg in een Russische deelrepubliek: een echt paard!
'Buro de Vries' zoekt deze zomer levensverhalen op van bekende(re) Friezen en Friezinnen op leeftijd. Ze kijken terug op hun jeugd en wat dat voor invloed had op hun leven.
De levensverhalen worden 's zondags om 12.00 uur op de radio verteld. Het volledige gesprek is ook als podcast terug te luisteren in je podcast-app.