Omrop TIP: Grutte Pier in FryslânDOK

Bij de 70-jarige herdenking van Kneppelfreed presenteert FryslânDOK in de maand november vier documentaires over Friese geschiedenis, taal en identiteit. De eerste is Bûter, brea en swarte bledsiden, over de schaduwkant van de Friese held Grutte Pier. Te zien op 6 november bij NPO2 en op 7 november bij Omrop Fryslân.
De Friese vrijheidsstrijder Grutte Pier (Pier Gerlofs Donia, ca. 1480-1520) wordt door veel Friezen gezien als een icoon. Zijn kracht, rechtlijnigheid en verzet tegen buitenlandse inmenging appelleert sterk aan gevoelens van trots en autonomie.
Met zijn leger van boeren en huurlingen vocht Grutte Pier tegen 'de Hollanders' voor een onafhankelijk Fryslân. De uitspraak 'Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries' wordt toegeschreven aan Grutte Pier.
Een prent van Grutte Pier, in 1622 gemaakt door Simon Frisius © Rijksmuseum

Enquête onder de Friezen

Friezen weten over het algemeen weinig van de prestaties van Grutte Pier. Desondanks tornen de Friezen liever niet aan zijn iconische status, zo blijkt uit een enquête, 500 jaar na de dood van Pier. In de FryslânDOK Bûter, brea en zwarte bladzijden onderzoekt Bart Kingma hoe Grutte Pier kon uitgroeien tot deze mythische proporties.
Grutte Pier in de serie Floris © NTR

Historische werkelijkheid

Al het bloed dat Pier aan zijn handen had ten spijt, bereikte hij in werkelijkheid bijzonder weinig voor de Friezen. Volgens historici was Pier slechts een speelbal in een Europees machtsspel.
Hij voerde een achterhoedegevecht in een tijd waarin Fryslân juist grote stappen voorwaarts zette. Ook worden er vraagtekens gezet bij het romantiseren van deze volksheld.
Bart Kingma over de FryslânDOK
Grutte Pier in een game © Triangle Studios
FryslânDOK Bûter, brea en swarte bledsiden (eerder uitgezonden in december 2020)
FryslânDOK wordt Nederlands ondertiteld.