Ambulant team zet zich in voor mensen met een licht verstandelijke beperking

Mevrouw De Vries - dit is niet haar echte naam - vertelt met dezelfde emotie over het overlijden van haar parkiet Coco, het verlies van mensen om haar heen door longkanker, de kinderen die uit huis zijn geplaatst en haar jeugdtrauma's. Ook bekent ze dat ze meer bier heeft gekocht dan dat eigenlijk is toegestaan.

Ze zit in een traject van begeleid wonen en moet zich wel aan regels houden. Het andere moment lacht ze hardop en vindt ze het gezellig dat er een cameraploeg is. Maarten van der Meulen komt bij haar thuis en weet van te voren niet wat hij dan precies zal aantreffen. Dat maakt het werk ook leuk, vindt hij.

Het speciale team, dat zich bij GGZ Fryslân sinds kort bezighoudt met ambulante psychiatrische hulp voor LVB-ers, heeft onderzocht dat van de patiënten die op de forensische psychiatrische afdeling in Franeker zitten, 60 procent zo'n beperking heeft. Het team traint ook binnen de GGZ de eigen mensen op het herkennen van LVB-problematiek.

Je kunt aan de buitenkant niet zien of iemand LVB is, zegt Sipke Hoekema. Hij is één van de trainers en werkt ook als ambulant begeleider. Mensen kunnen vaak goed de antwoorden geven die de hulpverlener graag willen horen. Ze kunnen volwassen overkomen, terwijl ze op het niveau van een kind functioneren.

Bovendien is er een grotere kans op verslaving, psychiatrie en delictgedrag, omdat ze makkelijk te beïnvloeden zijn en minder goed hun eigen emoties kunnen reguleren. Bovendien zakt het IQ in stressvolle omstandigheden.

Mevrouw De Vries heeft ook in een forensische kliniek gezeten. Voor, zoals ze zelf zegt 'poging tot moord'. In de kliniek werd ze behandeld voor haar verslaving en daar werd ook de diagnose LVB vastgesteld.

Maarten van der Meulen heeft jaren op de forensische psychiatrische afdeling in Franeker gewerkt. Op verjaardagsfeestjes krijg je altijd de vraag of dat niet gevaarlijk werk is. Hij vertelt dat geweld zich altijd opbouwt en dat er onderscheid is tussen instrumenteel geweld, geweld gebruiken om iets voor elkaar te krijgen en agressie vanuit machteloosheid.

Voor zijn gevoel moet hij zich altijd verdedigen met dat het werk dat hij doet zeker wel zin heeft. "We kunnen een verschil maken." Door een goede relatie op te bouwen, vertrouwen te krijgen van iemand die vaak al veel is beschadigd in z'n vertrouwen. Ook het regelen van praktische zaken, zoals een dak boven het hoofd en geld hebben op de rekening.

Mevrouw De Vries laat trots al haar certificaten zien. 'Moreel redeneren' heeft ze ook gehaald. Ze lacht voluit, want ze heeft ook geen idee wat dat woord betekent.

Maarten ziet dat ze heel graag wil leren en dat ze erg haar best doet in alle trainingen die ze krijgt. Maar werken met mensen met LVB vergt veel tijd. Tijd die er niet altijd is binnen de GGZ. Ook goede voorzieningen missen nog, dus het blijft lastig om mensen na behandeling op een goede plek te krijgen.

Meer bekendheid over hoe om te gaan met deze doelgroep is zeker ook nodig. Niet alleen binnen de GGZ, maar overal waar met mensen wordt gewerkt, want LVB-ers worden vaak overvraagd. En dat kan voor veel onnodige problemen zorgen.