15 pesticiden gevonden in Eastermarder ringmussen: "Daar schrik je gewoon van"
Een groot aantal eieren van ringmussen bij Eastermar komt niet uit. In de zoektocht naar de oorzaak daarvan hebben onderzoekers uitgevonden dat er 15 verschillende chemische stoffen zitten in de eieren en de vogels.
De ringmus is een vogelsoort waarmee het heel slecht gaat. Er zijn nog weinig plekken waar ze aanwezig zijn, maar Eastermar in de Noardlike Fryske Wâlden is er een van. Vrijwilligers van Ringgroep Vogel- en Natuurbeschermingswacht Eastermar doen er ook alles aan om dat zo te houden.
Er zijn 36 eieren en 12 jongen onderzocht. Het onderzoek is meebetaald door de provincie en uitgevoerd door CLM Onderzoek en Advies.
15 chemische stoffen
De stoffen die zijn aangetroffen, zijn gebruikt als diergeneesmiddel, biocide, gewasbeschermingsmiddel, in de industrie of ergens anders. Veel gevonden stoffen zijn de insecticiden DDT en DEET, tebuconazol tegen schimmels en de antrachion dat tegen vogels werkt.
Daar schrik je gewoon van. Je weet dat het gebeurt, maar zoveel: dat hadden we nog nooit gezien.
Het gaat dus om 15 stoffen. "Daar schrik je gewoon van. Je weet dat het gebeurt, maar zoveel: dat hadden we nog nooit gezien", zegt Arend Timmerman van Ringgroep Vogel- en Natuurbeschermingswacht Eastermar. "Vijftien stoffen, dat is nogal wat. En in de eieren acht stoffen. Ik was wel even verbaasd."
Signaalvogel
De ringmus heeft een bijzondere signalerende functie, zegt Timmerman. "Het is een standvogel. Dat betekent dat hij heel beperkt in z'n leefomgeving is. Deze vogel is een signaalsoort voor de kwaliteit van de leefomgeving, ook van die van ons als mensen."
Landbouw en particulieren
"Het gaat om stoffen die in de landbouw worden gebruikt, maar ook om stoffen die gewoon door mensen gebruikt worden om bijvoorbeeld insecten te keren", legt Timmerman uit. Glyfosaat en zijn afbraakproducten zijn niet aangetroffen in de monsters.
Arend Timmerman van Ringgroep Vogel- en Natuurbeschermingswacht Eastermar
Er zijn wel zogeheten herbiciden gevonden, stoffen die tegen planten worden gebruikt, en een stof die invloed heeft op de plantengroei. Vijf van de vijftien stoffen zijn nu niet meer toegestaan in Nederland.
Deels gaat het om stoffen die niet langer worden gebruikt, maar er nog wel zijn, zoals DDT. Van die stof is bekend dat het invloed heeft op de dikte van de eieren en hoe gezond een embryo of een kuiken is. Maar de concentraties van elke stof apart zijn onvoldoende om meteen grote gevolgen te verwachten.
Vervolgonderzoek
Chronische effecten zijn echter niet uit te sluiten. De vrijwilligers vragen daarom ook om een vervolgonderzoek op dit eerste, verkennende onderzoek. Omdat ringmussen meestal binnen een straal van 500 meter van hun nest blijven, is het wel duidelijk dat de pesticiden ook uit die omgeving komen.
Bij Eastermar is de populatie nog aardig stabiel, ondanks dat veel eieren niet uitkomen. Maar elders is dat niet het geval. Daarom is het plan nu om die gebieden met elkaar te vergelijken.
