De coronatijd plaagt Friese molenclubs: "Maar de belangstelling blijft"

Voorzitter Wiepke Schukken van Stichting De Fryske Mole ziet het probleem ook, maar verwacht dat het weer goedkomt. "Het is jammer, maar je moet er ook niet rampzalig over doen. Na deze tijd komt weer een andere. De belangstelling blijft wel, daar ben ik van overtuigd. Jonge mensen vinden het geweldig dat ze stuurman worden op zo'n grote molen. Je bent baas over dat grote monument."

"Er zijn nu een kleine 50 mensen die in opleiding zijn of willen, maar het kan nu niet," geeft Van Houten aan. En opleiding blijft noodzakelijk. "De meeste molens draaien nog goed met vrijwilligers. Maar het haar van de meeste molenaars wordt al wat grijzer. Dus we blijven bezig om nieuwe molenaars op te leiden."

Schukken heeft ook wel begrip voor de coronamaatregelen en de gevolgen voor de Nationale Molendag. "Het is jammer, maar wij zijn niet de enige groep die het raakt. Gelukkig kun je de molens nog laten zien vanaf de weg. Maar de tastbare dingen van binnen tonen, dat zit er even niet in."

Stichting De Fryske Mole bestond op 28 december 2020 vijftig jaar. "In het kader van ons jubileum hebben we het plan om bij alle molen een bord met QR-code te plaatsen. Z kunnen mensen met hun telefoon meer informatie vinden. Maar de realisatie van die borden wordt ook geraakt door de coronaperikelen."

De stichting heeft 42 molens in beheer, plus een restant van een afgebrande molen. "In totaal zijn er nog zo'n 120 molens in Fryslân We hebben veel molens gekregen buiten de dorpen, bijvoorbeeld molentjes in de waterschapspolders. Dat was ook de reden voor de oprichting van de stichting: het overnemen van het beheer. Ooit stond Fryslân natuurlijk vol met molens. We hebben er droge voeten mee gekregen er er werd ook veel ambachtswerk door molens verricht."

Het doel van het Gild Fryske Mounders is het in stand houden van het molenaarsvak. "We hebben 14 lesmolens in Fryslân met leermeesters. Je moet het vak toch wel goed leren om der vertrouwd mee te worden. De opleiding duurt minstens anderhalf jaar. Dat is omdat je zo ook meerdere seizoenen meemaakt."

Over het algemeen staat het er goed voor met het Friese molenbestand, geeft Schukken aan. "Een paar jaar geleden kregen wij de professionele monumentenstatus. Die kreeg je enkel als het er kwalitatief goed voor stond. Met dank aan overheden, stichtingen en steun kunnen we goed op onze molens passen. We zijn ook ontzettend blij met de molenaars die de molens laten draaien. Want dat is het beste voor het behoud van de molens. De molenaars zijn voor ons gouden mensen."

Toch moet de stichting wel z'n best doen om te lobbyen. "De mensen moeten wel wakker geschud worden van het belang. We moeten geregeld de barricades op. Wij ontzorgen in het behoud van de molens. Als wij het niet doen, is de overheid verantwoordelijk. Het zijn Rijksmonumenten, dus de plicht is er ook om ze te onderhouden. Het is geweldig dat wij al 50 jaar op die molens mogen passen. Want het is bezit van de bevolking. Wij zijn in dienst van de samenleving."

Van Houten is zelf molenaar op spinnenkopmolen Heechhiem in Goëngahuizen. "Dat kan zelf wel doorgaan. Maar er mogen geen bezoekers en niet meer dan twee molenaars op een molen tegelijkertijd. In ons geval is er maar één nodig. En eerlijk: het is genieten. Ik krijg vaak niet veel bezoek, maar er komen wel veel bootjes langs. Mensen zwaaien. Het is een prachtlocatie."

In de samenleving is er veel oog voor erfgoed, besluit Schukken. "Zolang dat er is, hebben de mensen er ook wat voor over. Dat geeft ons de plicht om er goed voor te zorgen. Wij moeten zuinig zijn op het erfgoed."