Vijf foefjes van de boswachter: dit kun je doen in het tekenseizoen

Na weken van nachtvorst, hagelbuien en koude komen toch de lentedagen om de hoek. Maar daarmee ook de teken. Het is de landelijke 'Week van de teek', met deze week wordt aandacht gevraagd voor tekenbeten en de gevaren ervan. Controleren op teken als je uit de natuur komt is heel belangrijk, want de risico's van een beet kunnen groot zijn.
© Shutterstock.com (Gabor Tinz)
"Bij de veldmedewerkers van Staatsbosbeheer is het beroepsziekte nummer één," zegt boswachter Gjerryt Hoekstra. "Het is eigenlijk wel bijzonder, maar zelf heb ik nog nooit een tekenbeet gehad. Blijkbaar vinden ze mij niet lekker. Maar ik moet ook zeggen dat ik er goed op pas. Er zijn verschillende foefjes om het te voorkomen."

"Kleine rotzakjes"

Hoekstra hoopt dat iedereen zoveel mogelijk rekening houdt met teken. "Het zijn kleine rotzakjes. Je kunt je bijna niet voorstellen dat zo'n klein diertje je zo te pakken kan nemen."
Boswachter Gjerryt Hoekstra van Staatsbosbeheer
Een tekenbeet kan gevaarlijk zijn, onder meer vanwege de ziekte van Lyme. "Sommige mensen krijgen er pas heel laat last van. Maar er zijn mensen die er bijna arbeidsongeschikt van raken. Het kan veel verschillende symptomen opleveren. Zenuwpijn, niet meer goed kunnen bewegen, dove ledematen. Als het een beetje tegenzit, heb je er veel last van. Een onbekendere, maar misschien nog wel gevaarlijkere ziekte is het TBE-virus, dat veroorzaakt een soort hersenvliesontsteking." TBE staat voor 'tekenencefalitis,' sinds 2016 weet men dat teken dit virus ook kunnen overdragen.

Klimaatverandering

Hoeveel teken er zijn, kan ieder jaar verschillen, zegt Hoekstra. "De temperatuur verandert: we zien toch vaker warmere lentes, en minder winter. Daar profiteren teken van. Ik heb van meerdere collega's al weer gehoord dat ze teken hebben gesignaleerd. En is er bijvoorbeeld een goed muizenjaar, dan hebben teken ook veel gastheren om op te overleden. Het kan ieder jaar wisselen."
Archiefbeeld van boswachter Gjerryt Hoekstra © Omrop Fryslân
Sommige tekensoorten kunnen wel zeven jaar oud worden. "Teken hebben diverse groottes. De schapenteek komt hier het meest voor, die is bijna zo groot als een luciferskop. Maar een teek heeft meerdere levensfasen. En de kleine krengen kunnen het ook overbrengen."

Tips van boswachter Gjerryt:

1. Blijf op de paden
"Blijf op de paden wandelen. Dat zeggen wij als boswachters natuurlijk graag, maar teken zitten graag bij heidevelden, eikenbossen en hoog gras. Dus dat zijn ook de plekken met het meeste risico."
2. Kleed jezelf goed
"Trek een lange broek aan en steek je broekspijpen bij je sokken in. Dan kunnen ze niet langs je benen omhoog kruipen."
3. Check jezelf
"Als je thuis komt uit het veld, stap meteen even in de douche. En check dan alle plekken waar de zon niet schijnt: knieholtes, ellebogen, oksels, vouwen."
4. Verwijder een teek heel
"Zie je een tekenbeet zitten: haal de teek dan zo snel mogelijk wel met een tekentrekker. Daar zijn diverse pincetjes voor te krijgen, het mooiste is dat je een teek er onbeschadigd met kop en al af trekt. Als je 'm kapot trekt of het met alcohol probeert, dan spuit de teek zichzelf juist leeg. Dan is de kans op besmetting groter. Als je de teek binnen 24 uur weghaalt, dan is de kans op besmetting heel klein. Dus het is slim om zo'n ding in huis te hebben."
5. Teken een cirkel om de plek
"Zet met een stift of pen even een cirkel om de plek van de beet en maak er een foto van. Mocht het nu rood worden door een ontsteking, dan kun je mooi aan de cirkel zien of het groeit. Als dat zo is, dan kun je beter even naar de huisarts."