Energiecoöperatie verduurzaamt oude dorpswoningen in kleine dorpen

"Ik stookte echt voor de spreeuwen", zo zegt Martijn van Dongen. Haar huis in de dorpskern van Baard is van 1890 en aan isolatie was nog nooit iets gedaan. "Vooral het dak was een probleem." Het is één van de huizen die is aangepakt door Grieneko, de lokale energiecoöperatie die actief is in Wiuwert, Britswert, Húns, Leons, Easterlittens en Baard. Met behulp van Europees geld moeten in totaal 50 huizen in de dorpen worden aangepakt. Maar de plannen van Grieneko gaan nog verder.
Energiecoöperatie verduurzaamt oude dorpswoningen in kleine dorpen
"We zijn al wat langer bezig om los te komen van de grote energiereuzen", zo zegt voorzitter Ronald van Giessen van Grieneko. "Ons ideaalbeeld is eigenlijk zoals het in Denemarken geregeld is. Daar wordt in lokale verbanden collectief stroom opgewekt en afgenomen." En datmoet volgens Grieneko ook in Nederland kunnen.
© Omrop Fryslân, Wytse Vellinga
In 2015 werd Grieneko opgericht in Baard. Het belangrijkste doel was het naar beneden brengen van het gas- en elektriciteitsgebruik in het dorp. Alle dorpen uit de omgeving hebben zich later aangesloten en sinds de oprichting heeft Grieneko al gezorgd voor de aanleg van heel veel zonnedaken en ook hebben ze advies gegeven aan particulieren over het isoleren van woningen.
Wytse Vellinga keek in Baard
En nu heeft Grieneko geld gekregen van een Europees ontwikkelingsprogramma voor het platteland om te kunnen onderzoeken hoe ze ook oude huizen beter kunnen isoleren en klaar kunnen maken voor een meer duurzame toekomst. En dat is niet eenvoudig. "De huizen in de dorpskernen zijn gemiddeld genomen zo'n honderd jaar oud. Daar moet heel wat aan gebeuren als je die energiezuinig wilt maken."
© Omrop Fryslân, Wytse Vellinga
Het grootste probleem is dat de meeste eigenaren van de woningen het karakter van de huizen zoveel mogelijk intact willen houden. Dat wil zeggen dat ze dus willen dat het er min of meer hetzelfde uit komt te zien na de maatregelen. Dat gold ook voor Van Dongen. "Ik wilde niet alles overhoop hebben, maar wilde wel dat ik mijn stookkosten naar beneden kon brengen. Daar heeft Grieneko mij erg in geholpen."
Van Dongen heeft met hulp van Grieneko een lening gekregen waardoor ze dubbel glas kon aanbrengen. Ook is het dak geïsoleerd. "Er is een laag bovenop gekomen. Daardoor zijn de pannen wel iets omhoog gekomen, maar zo kon de binnenkant blijven zoals het is. Dat wilde ik heel graag", zo zegt van Dongen.
Grieneko zal het geld dat nu vrijkomt gebruiken om mensen professioneel advies te kunnen geven, maar ook om mensen bij te staan bij het krijgen van een lening. Uiteindelijk moeten zo 50 oude woningen klaar worden gemaakt voor een gasloze toekomst.
© Omrop Fryslân, Wytse Vellinga
Maar Grieneko heeft ook nieuwbouwplannen. Zo willen ze aan de rand van het dorp Baard zeven duurzame woningen laten bouwen. Het gaat om relatief kleine woningen van zo'n 70 vierkante meter die volledig energieneutraal zijn. De huizen zijn bedoeld voor starters en senioren. "Er is een grote behoefte aan woningen voor deze doelgroepen", zo zegt Van Giessen.
De plannen moeten nog wel worden goedgekeurd door de gemeente, maar volgens Van Giessen zou het zomaar kunnen dat het bouwplan bij Baard een voorbeeld wordt voor hoe het in veel meer kleine dorpen kan gaan.
Wytse Vellinga keek bij Grieneko