Dodelijk bedrijfsongeluk uit 2018 bij Douna in Leeuwarden voor de rechter

Beide firma's hebben al 30 jaar een samenwerkingsverband. Mokveld Valves maakt afsluiters voor de olie- en gasindustrie, maar maakt niet de aandrijving daarvoor. Het gaat om afsluiters van hogedrukleidingen.

De bedrijven hebben tussen 2015 en 2018 gewerkt aan een nieuw prototype afsluiter met als werknaam S15. De aandrijving zit in een cilinder. Het geheel werd gemonteerd en onder hoge druk getest in de fabriek van Douna in Leeuwarden door medewerkers van beide bedrijven. Het ging om een zogenaamde lektest.

Die test werd uitgevoerd in een deel van de bedrijfshal door medewerkers van beide bedrijven. Bij die test raakte in 2018 een zuigerstang los, die de de hoofden van de medewerkers van Mokveld Valves raakte en dientengevolge kwamen ze om het leven, de betrokken medewerkers van Douna ontsnapten aan de dood. Een van hen had zich net omgedraaid, anders was hij ook geraakt. Die zuigerstang - een groot stuk metaal - kwam daarna tegen het dak van de fabriekshal op 12 meter hoogte. Zo'n kracht kwam er vrij.

Volgens een van de getuigendeskundigen is de druk bij de test op 17 mei 2018 te groot geweest. Volgens dezelfde deskundige kun je zulke tests het beste uitvoeren in een bunker, waarbij de medewerkers van de bedrijven de test volgen met behulp van een camera. In dit geval werd de test uitgevoerd in de bedrijfshal en met het blote oog gevolgd en dat is niet zonder risico. Het was bij Douna niet ongebruikelijk om zaken zo te testen. Douna heeft ook geen aparte beveiligde testruimtes, de firma Mokveld Valves in Gouda heeft die wel.

Volgens de officier van justitie hebben zij niet gezorgd voor een gezond en veilig werkklimaat. Ook zouden de betrokken medewerkers niet goed geïnformeerd zijn over de risico's. De bedrijven wordt verweten dat ze onvoldoende hebben gedaan om het gevaar van de werkzaamheden voor hun werknemers te beperken. De rechtbankpresident vroeg aan beide bedrijven waarom de test niet is uitgevoerd in een beveiligde omgeving. Mokveld Valves heeft daarop gereageerd door te zeggen dat de procedure vanaf 2018 is aangescherpt.

Directeur Procee van Douna vertelde dat het bedrijf nu een veiligheidsexpert in dienst heeft. Half-open cilinders worden nu niet meer op de werkvloer getest. Douna heeft al dertig jaar ervaring met het maken van dit soort cilinders en aandrijvingen. Voor 2018 was er nog nooit iets misgegaan bij de productie of een test.

De rechtbank was kritisch en vroeg naar de verplichte risico-inventarisaties bij de bedrijven. Bij zo'n inventarisatie zou een risico bij een test als de test in 2018 in zijn ogen aan het licht moeten komen. Mokveld Valves had zo'n risico-inventarisatie, maar alleen voor al het werk in eigen huis in Gouda en niet voor de tests die worden uitgevoerd op locatie.

Het gaat in de zaak om de verantwoordelijkheid van de bedrijven, maar het gaat ook om de vraag wat er precies is misgegaan en hoe je zoiets in de toekomst kunt voorkomen. Volgens verslaggever Onno Falkena, die de zaak volgt, is de sfeer bij de zitting 'kalm en analyserend'. In de zaal zitten nabestaanden van de slachtoffers, een man uit Lopik (45) en een man uit Wilnis (58), van het drama en dat is iedereen zich goed bewust.

Eerst is vooral de rechtbankpresident aan het woord geweest. Hij probeerde erachter te komen hoe dit kon gebeuren. Dat geeft een goede eerste indruk, maar nog geen volledig beeld. De advocaten van beide bedrijven moeten nog aan het woord komen. En hetzelfde geldt voor de officier van justitie. Zij kan ook met een strafeis komen in de richting van beide bedrijven, want het gaat hier om een strafzitting.