"Reid de Jong: een markante man met een idee over hoe de wereld moet zijn"

Hij werd als Reid Jelle de Jong geboren op 27 oktober 1934 in Wanneperveen. Hij werkte als jongeman als architect in Rotterdam en keerde zich tegen de bovenlaag van de maatschappij. Zijn afkeer van de consumptiedrift maakte dat hij aan het einde van de jaren 60 vanuit Rotterdam naar Fryslân verhuisde.

Hij richtte zich daarna op het zeilschip: een symbool van een meer eenvoudige levenswijze. In 1974 organiseerde hij de eerste Strontrace, de tocht van Workum naar Warmond. De Strontrace was de grote liefhebberij van De Jong. Hij betaalde grote bedragen uit eigen protemonnee om het evenement mogelijk te maken.

Ook Arjen Mintjes benoemt het idealisme van De Jong. "Ik denk dat Reid heel bijzonder was omdat hij al in de jaren 70 doorhad wat wij nu pas met z'n allen doorhebben: het kan zo niet met de wereld. Hij was van mening: we moeten op onze wereld passen. Het was hem een doorn in het oog dat wij als mensen de wereld om ons heen kapot maken."

Daarom verhuisde hij ook naar de vuurtoren bij Workum. "Daar heeft hij bedacht: die zeilende vrachtvaart moeten we terugkrijgen. Het is zonde dat zo'n prachtige uitvinding als het zeilschip niet meer zo goed gebruikt wordt. Daar heeft hij zich voor ingezet: die manier van duurzaam, ecologisch leven. Hij leefde in zijn eigen wereld, van zijn eigen land en zijn geiten. Hij heeft altijd voor zichzelf gezorgd," vertelt Mintjes.

Ook het varen hoorde daarbij. "De visserij was hem dierbaar. Hij viste zelf, maar ook de vrachtvaart met zeilschepen was belangrijk. Dat wilde hij terugkrijgen en daarom heeft hij van alles bedacht. De Strontrace, Liereliet, Sail Amsterdam, Rondje Noordzee, hij was bij veel betrokken. Hij was zijn tijd ver vooruit."

Toch was hij ook niet altijd een makkelijke man, geeft Mintjes aan. "Ik ben 15 jaar voorzitter geweest, maar ook persoonlijk kwam ik vaak bij de toren. Als hij wat bedacht, dan moest het ook zo. De mensen om hem heen moesten het organiseren. Hij had de ideeën, de mensen voerden het uit. Met de Strontrace had hij ook eigen gedachten. Het bestuur van de Vereniging Zeilvracht is opgericht om dat hij het alleen niet meer aankon."

Hij kreeg ook wel wat voor elkaar. "In 1987 had hij een reis naar Berlijn georganiseerd. Hij was de man die twee ambassadeurs van Oost- en West-Berlijn omarmde om de stad bijeen te brengen. Dat had niemand voor elkaar gekregen, maar hij deed het gewoon. Zijn grote trui, zijn pijp, zijn muts en zijn baard. Hij omarmde iedereen, bij pakte je beet en drukte je in die trui."

In 2018 kaam de Strontrace op de UNESCO-lijst immaterieel erfgoed. Voor De Jong was het reden om zijn standpunt nog eens te verkondigen, over de status zelf was hij bescheiden: "Ik vind het aardig. Het hoort bij moeder aarde: zeilvaart. En ik zeg zo vaak: elke boer kan materiaal voor de zeilvaart bouwen. Zowel hout voor de schepen, als katoen voor de zeilen. Alle andere vaart is waardeloos op deze wereld, daar gaat de hele aardbol mee naar de kloten. Weg met alle grote motorschepen."

De Jong was altijd bij de Strontrace. "Ook de laatste keer in oktober was hij er nog bij betrokken," vertelt Mintjes. "Er was natuurlijk geen race vanwege het coronavirus, maar hij in op de haven met de mensen van de organisatie. Hij zei toen ook: ik hoop dat dit evenement altijd doorgaat, ook als ik er niet meer ben. Al die mensen nemen zijn gedachten mee en daarmee krijgen wij een betere toekomst."