Veelzijdig schrijver en Gysbert-winnaar Josse de Haan (79) overleden

Schrijver Josse de Haan is op zondag in het ziekenhuis van Bayonne (in Frans Baskenland) overleden. Dat is maandagavond bekend geworden. De productieve en veelzijdige schrijver kreeg in 2007 de Gysbert Japicxprijs voor zijn roman Piksjitten op Snyp. Hij is 79 jaar geworden.
© Omrop Fryslân
Josse de Haan werd in 1941 geboren in Peins. Hij volgde de onderwijzersopleiding aan de Rijkskweekschool in Leeuwarden. Fan 1962 tot 1971 was hij hoofd van de openbare eenmansschool in Herbaijum, die in 1967 een tweemansschool werd toen (schrijver) Trinus Riemersma zijn directe collega werd. In 1971 kreeg hij een benoeming als leraar Nederlands aan een school in Schagen (Noord-Holland). Naast zijn werk studeerde hij MO-Nederlands in Amsterdam.
In 1988 zei hij het onderwijs vaarwel en wijdde hij zich helemaal aan het schrijven. Josse de Haan vestigde zich in 1999 in de Zuid-Franse grensplaats Hendaye. Daar woonde hij samen met Spaans-Baskisch schrijfster Maite González Esnal.

Operaesje Fers

De Haan was een van de oprichters en eerste redactieleden van Operaesje Fers (1968). Hij was een tijd redacteur van de literaire tijdschriften Quatrebras en Trotwaer. In 1990 richtte hij zijn eenmanstijdschrijft op, iP²r90-Rendez Vous, dat vier jaar bestond. In 2003 richtte hij met Trinus Riemersma en diens vrouw Dineke Bos uitgeverij Venus op.

Productief

De Haan had een hoge productie en was ook veelzijdig. Naast gedichten, romans, een kinderboek en toneel schreef hij ook essays, kritieken en polemieken. Hij heeft altijd in het Fries en het Nederlands gedicht. In zijn proza gebruikte hij vooral het Fries als eerste taal. Hij was pleitbezorger voor literaire vernieuwing. Volgens hem moest een schrijver taboes doorbreken en vaste gewoonten en tradities in twijfel trekken.
In 2020 bracht hij zijn roman Passys uit, een 'autofictionele' roman over een leven in liefde en literatuur. Verdeeld over meer dan zeshonderd pagina's krijgt de lezer zo een beeld van een schrijversleven in dienst van de literatuur.

Gysbert Japicxprijs

Voor de roman Piksjitten op Snyp (verschenen in 1999) kreeg hij in 2007 de Gysbert Japicxprijs. De prijs was niet alleen voor die roman, maar voor zijn belangrijke bijdrage aan de vernieuwing van de Friese literatuur en zijn kritiek voor de 'andere literatuur' als essayist en als uitgever. In 2001 verscheen de Nederlandse vertaling van de roman (Kikkerjaren) door Harmen Wind.
In november 2018 was Josse de Haan even terug in Fryslân. Simone Scheffer sprak met hem in Buro de Vries, onder andere over het verschil in taalbeleid tussen Baskenland en Fryslân.
Josse de Haan in november 2018 in Buro de Vries
Skriuwerslibben uit 2001 is een portret van Josse de Haan: