Coronanijs moandei 30 maart: 31 pasjinten op Fryske intensive cares

Der is in nije datum keazen foar de Olympyske Spelen fan Tokio: 23 july oant en mei 8 augustus 2021. Dat is hast in jier letter as de oarspronklike planning. Dit jier kin it fanwegen it coronafirus net trochgean. Sporters en coaches kinne no dwaande mei it plannen fan harren tariedingen foar de nije Spelen.

Besjoch hjir in fideo mei de reaksjes fan de Fryske topsporters oer it útstellen fan de Olympyske Spelen.

Talant (ûnderdiel fan Zorggroep Aliade) iepenet dizze wike yn Beetstersweach en Drachten twa corona-ôfdielingen foar minsken mei in ferstanlike beheining. Op dizze 'COVID-huzen' binne fan april ôf kliïnten wolkom by wa it firus fêststeld is. It inisjatyf is nommen troch Aliade yn oerienstimming mei gemeenten. De ôfdielingen binne sletten foar oare ôfdielings. Yn Drachten is der romte foar 24 minsken oan de Talant-lokaasje oan it Akkerland en Grasland. Yn Beetstersweach is der romte foar 9 minsken op it terrein fan lokaasje De Wissel oan De Freulesingel.

"Het is niet zeker of het aantal zorgbedden dat nu beschikbaar is binnen de provincie voldoende zal zijn. Om die reden treffen Friese zorgorganisaties alvast voorbereidingen om meer patiënten te kunnen plaatsen," skriuwt Talant.

Wat moatst wol en net dwaan mei dyn hier no't net ien nei de kapper mei? Thúskapster Annie Veenema fan Stiens besiket kreative oplossingen te betinken. Sy jout in pear tips:

Minister Sander Dekker fan Rjochtsbeskerming lit witte dat detinearden en tbs'ers noch wat langer gjin besite krije meie fanwege it coronafirus. Finzenen dy't klachten hawwe dy't op it firus wize kinne, krije in sel foar harren allinnich. Sa wurdt de kâns op besmetting sa lyts as mooglik makke.

It Wrâldkampioenskip Keatsen is útsteld oant 2021. Dat hat de Belgyske Nasjonale Keatsfederaasje besletten yn oerlis mei de oare ynternasjonale ynstânsjes. De wedstriden soene te folle risiko opsmite mei it coronafirus. Ek kinne spilers harren net goed tariede.

Sjefkok Willem Schaafsma fan Proefverlof, Café de Bak en Eindeloos yn Ljouwert wie ien fan de earsten dy't sels noch foar de maatregels fan it regear it beslút makke om Proefverlof en Café de Bak te sluten. Dat die er healwei maart al. No binne wy in pear wiken fierder. Schaafsma seit: "It stiet stil op dit stuit. De kosten bringe wy safolle as mooglik werom. Der is wol sicht op in kompensaasje-regeling, mar de earste dagen dat sa'n webside derfoar online komt, slagget it net om dêr oan te melden troch de drokte. 'Eindeloos' stiet ek efkes sil. It gebou is kocht, mar it moat eins ek ferboud wurde, mar dat stelle wy no efkes út." Schaafsma hat út need syn auto ferkocht. "Ik hie in knappe auto, mar dat is in lúkse-artikel. Dus dy koe der wol efkes út om wat faktueren te beteljen."

Der kin net ôfhelle wurde by de restaurants fan Schaafsma. "Wy hawwe it wol oer ôfheljen hân en it ûndersocht, mar wy fine it wol spannend om echt te garandearjen dat ús meiwurkers genôch útinoar wurkje kinne. Wy wolle it firus net ferspriede en genôch ôfstân hâlde." Schaafsma kin der koart oer wêze: "Finansjeel is it jier fuort."

In dokter, dosint of in boskwachter: eltsenien belibbet de coronatiid op syn eigen wize. Om fan binnenút de provinsje sjen te litten wat der krekt spilet, hat Omrop Fryslân vlogprojekt 'Berjochten út it hert' opset. In netwurk oan minsken út de hiele provinsje wei sil de kommende tiid fideodeiboeken meitsje fan harren deistige wurksumheden. Hjoed sjogge wy yn it MCL.

It Regionaal Overleg Acute Zorg Noord-Nederland (ROAZ) hat witte litten dat der yn Fryslân op dit stuit 31 minsken yn de provinsje op de intensive care lizze en dat dêrnjonken noch 73 minsken yn de sikehuzen lizze (net op de intensive care). Yn Noard-Nederlân as gehiel, dus mei Grinslân en Drinte derby, giet it om 90 minsken op de intensive cares en 230 minsken yn de sikehuzen bûten de IC's.

It tal pasjinten yn de noardlike provinsjes is tanommen mei goed 50 minsken yn de ôfrûne dei, nei't it oantal in skoft stabyl wie.

Neffens it ROAZ is der noch genôch kapasiteit yn de sikehuzen yn it noarden.

It wettersportseizoen set wat letter útein. De boargemasters yn Fryslân hawwe mei-inoar besletten dat brêgen en slûzen noch efkes ticht bliuwe. Oant 6 april bliuwe dy noch efkes yn de 'winterstand', dat betsjut dat se allinne op ôfrop betsjinne wurde. Dat jildt ek foar rin- en fytspontsjes en foarsjenningen yn havens en kaden lykas wetter en stroom. Dêrmei slute de gemeenten harren oan by it beslút fan foarsitter Sybrand Buma fan de Veiligheidsregio Fryslân. Ek rekreaasjeparken en campings bliuwe foarearst ticht. Sa kin der better tocht wurde om de 1,5 meter ôfstân tusken minsken. De maatregel oer it sluten fan de foarsjenningen is fêstlein yn in needferoardening.

De boargemaster fan Eaststellingwerf, Harry Oosterman, hat in spesjaal fideoboadskip op sosjale media set foar de ynwenners fan syn gemeente.

It RIVM meldt dat der yn felriking mei juster 93 nije stjergefallen bykaam binne yn Nederlân. It folsleine oantal minsken dat ferstoarn is oan it coronafirus komt dêrmei op 864. Der binne 884 nije besmettingsgefallen teld. Der lizze op it stuit mear as 1.000 minsken op de intensive care. De sikehûzen yn it noarden hawwe noch genôch kapasiteit om coronapasjinten op te fangen. De ferdieling fan pasjinten wurdt lanlik koördinearre. Sikehûzen hâlde sels skerp yn de gaten oft pasjinten dy't noch net op de IC lizze dêr miskien toch al hiel gau hinne moatte. Yn dat gefal is it net winsklik om pasjinten earne oars wei nei dy intensive care te stjoeren.

Der moatte binnen in wike 2.400 bêden beskiber wêze op de intensive care-ôfdielingen fan de sikehûzen, dat seit foarsitter Diederik Gommers fan de Nederlandse Vereniging foar Intensive Care tsjin de NOS. Neffens Gommers is eltsenien dêr hurd mei oan 'e gong. No is der is der op de intensive cares plak foar 1.100 coronapasjinten en 500 minsken mei oare oandwaningen. As der ekstra bêden bykomme, dan moat der ek ekstra personiel komme, seit Gommers. Hy fynt it dreech om te sizzen oft de ekstra bêden genôch wêze sille.

Undernimmers yn Harns hawwe de krêften bondele om de klanten te berikken. Sy hawwe in webside opset dêr't minsken yn ien kear sjen kinne wat bedriuwen har te bieden hawwe. It giet dan bygelyks om bedriuwen dy't besoargje of dêr't minsken in bestelling ophelje kinne. Alles is te finen op Harlingenbezorgt.nl

By in soad tankstasjons wurde ekstra maatregels nommen. Der wurdt oan klanten frege om plestik mofkes te brûken by it tanken, tusken de meiwurker en de klant steane skermen op de baalje en ek paskes wurde net altyd mear oerjûn oan de meiwurker om te scannen. Op dy wize wurdt it kontakt tusken meiwurkers en klanten sa lyts as mooglik is makke.

It Eurohotel yn Ljouwert stelt fergees keamers beskikber foar personiel dat yn de soarch wurket. Dy binne dêr oernachtsje of bykomme en dan hoege se net te beteljen foar de keamer. Lês hjir it folsleine berjocht.

Kinst net sa lang wachtsje oant woansdei? Sjoch dan no alfêst hoe't dokters yn it Antonius sikehûs yn Snits wurkje.

Bisto benijd hoe't it der no oan ta giet yn in sikehûs mei alle drokte fan it coronafirus? Sjoch dan woansdei nei de reportaazje 'Levenslust' fan filmmakker Jessica Villerius op NPO1. Sy mocht in wike lang dokters en medysk spesjalisten folgje dy't coronapasjinten behannelje op de intensive care yn trije Nederlânske sikehûzen.

Brânsjorganisaasje Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) warskôget dat der in soad bedriuwen yn de ferfierssektor fallyt gean sille as der gjin stipe fan de oerheid komt foar taksy- en busferfierbedriuwen. "Grote vervoersbedrijven hebben doorgaans weinig vlees op de botten, en zelfstandige taxichauffeurs hebben hun weinig reserves vaak al opgemaakt om door de traditioneel magere eerste twee maanden van het jaar heen te komen."

Troch it coronafirus hawwe sikehûzen folle mear medysk ôffal. Dit waard altyd ynsammele in grutte keunststof fetten. Dy drigen troch de coronakrisis op te reitsjen. Dêrom hat De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) plastic pûden makke, dêr't it ôffal yn ôffierd wurde mei.

Op ferskate plakken yn Fryslân hawwe minsken de saneamde 'coronaflagge' úthongen. Mei de flagge litte se sjen dat se wiis binne mei alle minsken dy't op dit stuit hurd wurkje om fierdere besmettings tsjin te gean.

Ferskate Fryske boeren hawwe moandeitemoarn manmachtich gehoar jûn oan de oprop fan Circus Renz dat it fretten fan harren bisten op is. Karren fol mei hea, kuilpakken en in frachtwein fol mei woartels waarden yn Drachten ôflevere foar de sirkusbisten.

It kabinet sil tiisdei (nei ferwachting om 19.00 oere) bekendmeitsje oft de coronamaatregels dy't oant 6 april jilde soene, ferlingd wurde. Dat skriuwt de NOS. It is noch net bekend oant wannear. Undúdlik is ek oft der foar bepaalde sektoaren en bedriuwen oanfoljende regels of foarskriften jilde sille. It beslút oer it hiele pakket oan maatregels wurdt hjoed (moandei) en moarn taret. Tiisdei praat it kabinet mei saakkundigen en adviseurs, letter op de middei komt de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing byelkoar. De parsekonferinsje fan premier Rutte en oare belutsen ministers wurdt live útstjoerd troch de NOS.

De maatregels tsjin it coronafirus bliuwe nei alle gedachten ek nei 6 april noch fan krêft. Dat meldt it ANP, dy't him basearret op 'Haagse ingewijden'.

Taksy- en touringcarbedriuwen falle krekt tusken alle sektoaren yn dy't al in berop dwaan kinne op oerheidsstipe. Dy Dalstra Reizen yn Surhústerfean sitte se bot yn noed. Want hoe komt it mei it bedriuw?

Dizze wike start Lifelines in grutskalich ûndersyk yn Fryslân, Grinslân en Drinte nei de risikofaktoaren foar corona. Goed 135.000 minsken krije in fragelist tastjoerd.

Der binne sân nije Fryske pasjinten posityf test op it coronafirus. Dat meldt GGD Fryslân. Dêrmei komt it totaal posityf teste Fryske pasjinten no út op 122.

Inkele tûzenen ûndernimmers hawwe sûnt freed in oanfraach yntsjinne by it needloket foar bedriuwen dy't direkt troffen wurde troch de koronamaatregels fan it kabinet. Dat meldt in wurdfierder fan it ministearje fan Ekonomyske Saken. Dizze ûndernimmers kinne fia it loket in ienmalich bedrach fan 4000 euro oanfreegje. Der wiene wol fuortendaliks problemen mei it digitale loket, om't de webside troch in steuring tydlik út 'e loft wie.

Sikehûzen yn it noarden ha op dit stuit genôch kapasiteit om coronapasjinten op te fangen. Dat seit it ROAZ, it Regionaal Overleg Acute Zorg. De sikehûzen meitsje wol noch hieltyd romte om mear pasjinten opfange te kinnen.

Dokters riede minsken dy't te swier binne ôf om no foar in strang dieet te kiezen. It nijs dat tachtich prosint fan coronapasjinten dy't op de intensive care leit te swier is, makket dat minsken massaal op dieet gean. Diëte is no lykwols net tûk om't der in gebrek oan foedingsstoffen ûntstean kin, dat it ymúnsysteem oantaast. Dêrmei wurdt de kâns op besmetting en earnstige gefolgen just grutter.

Fakânsjeparken spylje tûk yn op de grutte fraach nei kantoar- en wurkromte fan minsken dy't thús net goed wurkje kinne. Parken ferhiere fakânsjehûskes dêr't minsken tsjin in lytse fergoeding wurkje kinne.

Boufakkers yn Fryslân kinne noch gewoan oan it wurk, as se har hâlde kinne oan de opleine foarskriften fan it RIVM. Maksimaal twa minsken yn it buske fan de baas, omstebeurt skafte en it hûske ekstra faak himmelje.

"Het persoonlijk contact met een mondkapje op voelt niet altijd even prettig." Dat seit thússoarchferpleechkundige Zoë Luchtmeijer fan Buurtzorg Wolvega. Dochs snapt se hiel goed dat wurkjen mei in mûlkapke moat. "Gelukkig snappen ook de mensen waar we komen heel goed dat dit nodig is. Maar het voelt wat onpersoonlijk."

Amaryllis, de organisaasje foar maatskiplik wurk yn Ljouwert, stjoert dizze wike harren jongereinwurkers de strjitte wer op. Op fersyk fan de gemeente moatte dizze helpferlieners de oerlêst fan groepen jongerein oanpakke. De jongereinwurkers en oare meiwurkers fan Amaryllis wurken fanwege de coronakrisis út hûs wei. Mar troch it moaie waar en de tichte skoallen is der mear jeugd op strjitte en yn guon wenwiken is dêrtroch oerlêst ûntstien.

It ministearje fan Ekonomyske Saken makket hjoed bekend watfoar sektoaren yn oanmerking komme foar de needregeling. Juster waard al bekend dat bygelyks ûndernimmers yn de non-foodsektor derby hearre.

En net allinnich yn dit liveblog kinst al it coronanijs folgje, mar ek by ús op radio en telefyzje. Te begjinnen mei it radioprogramma Fryslân fan 'e moarn, fan 6.00 oant 9.00 oere. Dêryn sjocht ferslachjouwer Lennie Bronsveld hoe't de bousektor omgiet mei de rjochtlinen fan it RIVM, we prate mei in coronapasjint fan De Pein en presintator Hans Koster bellet mei Zoe Luchtmeijer, sy wurket yn de thússoarch.

En op telefyzje stjoere we fan hjoed ôf Fryslân Fit út: in programma foar thússitters om even lekker yn beweging te wêzen. We begjinne mei in warming-up en dêrnei dogge we trije oefeningen. Sportynstrukteur Dirk Jelke de Boer en syn twa kollega's dogge de oefeningen foar. Fryslân Fit is fan moandeis oant en mei freeds en wurdt trije kear moarns útstjoerd: om 9.00, 10.00 en 11.00 oere.

Goeiemoarn en wolkom by dit liveblog fan moandei 30 maart oer it coronafirus. Dit wie it belangrykste nijs fan snein:

It liveblog fan snein is hjir nei te lêzen.