Kollum: "Monopolyjild"

"It is tsjintwurdich frijwat maklik om in loftfoto te meitsjen. Mei in drone en in mobile telefoan kinne je al frij ienfâldich sjen oft buorfrou yn de sinne leit te bakken. Hoe't soks mei de wet op de privacy sit, wit ik net, boppedat ha ik gjin drone. Mar yn ús keuken hinget wol in loftfoto fan ús pleats yn Oranjewâld. Ik tink dat er út it jier 1976 komt, want de greide is krekt sa dea as dat er dit jier wie.
Ferdinand de Jong © Omrop Fryslân
De Toan fan Ferdinand de Jong
Yn dy tiid wie in loftfoto wol bysûnder. Der kaam in helikopter en fan dêrút makken se de plaatsjes. Dêrnei waarden je benadere oft je ek ynteresse hienen yn in foto út de loft wei fan jo eigen hûs. It koste in pear sinten, mar dan hienen wol in unyk plaatsje oan de muorre. Guon fan jim sille it noch wol witte, it wie echt bysûnder. In helikopter dy't in skoft stil boppe jo hûs hong wie dochs al net deistige kost, fandêr dat myn mem foarsichtich troch it rút stiet te loeren wat der dochs yn de frede oan de hân wie.
It wie de tiid dat de keapman, yn dit gefal myn omke, freeds nei de merke en sneons by de boeren del gie om it fee dat er ferkocht hie, út te beteljen. Hy hie dan syn portefúlje stiiffol mei nagelnije bankbiljetten. Ik fûn dat machtich, in beurs mei safolle jild. It wie ek de iennichste kâns dy't ik as jonge hie om in briefke fan tûzen gûne yn it echt te sjen. Omke krige in jeneverke en smookte mei heit in bolknak. Hy telde de biljetten en dat kletste deroer. Sa kontrolearre er oft er net tefolle jild op tafel lei. Doe krigen je foar in simmerkeal mei in moai read fel noch wolris 750 gûne. Trouwens, de keapmannen krigen hast by alle boeren in jeneverke, fandêr dat der altyd in foarried Stimorol kaugom yn de Mercedes of Nissan Patrol lei.
Dy briefkes fan tûzen gûne koenen je eins nergens kwyt. Nimmen woe se ha, mar wy hienen in fêste ôfnimmer. Om jim even in byld te sketsen fan hoe't de tiden feroare binne, wy wikselen sa'n moai grien briefke op sneontemiddei yn by de molkboer. Hy hjitte Jan Put en kaam as lêste mei syn negoasje by ús op it fuottenein yn Brongergea. Dan hie er nei in dei suteljen safolle kontant jild yn de SRV-wein, dat er mei gemak dy tûzen gûne stikken meitsje koe. En wy hienen yn ruil biljetten dêr't we oeral mei betelje koenen.
De SRV-auto is sa stadichoan út ús strjitbyld ferdwûn. Ik seach dizze wike tafallich in feewein by in hobbyboer by ús yn it doarp stean, mar ek dat byld is net mear sa gewoan as earder. Sels kontant jild liket ek syn langste tiid hân te hawwen. Dizze wike kaam it berjocht dat der in nij plak foar de feemerk socht wurde moat, omdat it yn in opknapt WTC-gebiet net mear passe soe.
Alles feroaret. Joost van den Vondel, Frans Hals, Jan Pieterszoon Sweelinck en Michiel de Ruyter harren portretten stean al lang net mear op ús papierjild. We betelje aanst mei in telefoan. Ik ha trouwens nea witten wa't op dat biljet fan tûzen gûne stie, jim wol? Letter krigen we de sinneblom, de wettersnip en in fjoertoer. Mar doe spûke de geast fan de euro al foarsichtich troch it lân. De sjarme fan dy eurobriefkes ha ik noch nea ûntdekke kinnen. It sjocht der út as goedkeap Monopolyjild. En ik ha de pest oan Monopoly. Altyd al hân."