Betty Veldman út Drachten siket har donorheit
Fan wa bin ik der ien? Lykje ik mear op myn heit of op myn mem? Betty Veldman út Drachten kin dizze fragen net beäntwurdzje, want sy is 29 jier lyn berne troch in anonime donorheit. No wol se mear witte oer har genetyske eftergrûn, mar ynformaasje oer har donorheit hat se net. Dit komt omdat it foar 2004 noch net ferplicht wie, om gegevens te bewarjen oer in spermadonor. Troch de groep Kremer Kids, dy't Betty oprjochte hat, besiket se dochs mear ynformaasje te krijen.
Kremer Kids
Yn 2012 krige Betty te hearren dat har heit, dy't yn 2000 stoarn is, net har echte heit wie. Dêrnei krige se it gefoel dat se wat miste yn har libben en begûn se har syktocht nei mear ynformaasje. In pear jier letter besleat se in groep op te rjochtsjen, spesjaal foar donorbern en donoaren dy't ferbûn binne oan de Kremer-fertiliteitskliniken yn it Noarden.
DNA Databank
Mei dizze groep wol Betty der foar soargje dat donorbern en donoaren oaninoar keppele wurde kinne. Dit kin troch DNA yn leverjen by databanken yn Nederlân en Amearika. "Wy ha al meardere matches makke yn ús groep. Donorheiten en donorbern, mar ek healbruorren en -sussen ha inoar fûn troch de databank yn Amearika." Ien fan dy suksesferhalen is tiisdeitejûn te sjen yn Fryslân Hjoed.
Sels hat Betty noch gjin match, mar dat wjerhâldt har der net fan om har yn te setten foar dizze groep: "Ik fyn it fantastysk om fan tichteby mei te sjen wat myn groep opleveret, mar ik hoopje fansels altyd noch dat ik myn donorheit fyn."
Taboe
Nei skatting binne der foar 2004 40.000 donorbern berne, sûnder dat in soad minsken dêr fan ôf wisten. Der lei in grut taboe op ûnfruchtberheid en der waard hast nea oer praat, sels net mei de eigen famylje. Betty har mem hat dit ek meimakke 29 jier lyn: "Se hat it nea oan ien ferteld dat har man ûnfruchtber wie. Ik kin my foarstelle dat it in hiele spannende en drege tiid foar har wie."
Pas yn juny 2004 waard de taboesfear foar in part fuort helle troch de Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. Dizze wet hâldt yn dat in donorbern fan 16 jier ôf gegevens opfreegje kin oer de donor. Bygelyks de kleur fan it hier of de eagen, mar ek sosjale en persoansgegevens. Betty tinkt ek dat groepen as Kremer Kids wichtich binne om de taboesfear fuort te heljen. "Foaral yn it Noarden sjoch ik dat der noch te min oer praat wurdt. Troch gearkomsten mei de Kremer Kids te organisearjen en te praten mei-inoar sjoch ik ferskil. Der is hieltyd minder skamte."
Oprop
Nettsjinsteande alle suksessen fan de groep, binne der noch mar 70 oanmeldingen. Betty tinkt dat dit komt troch it taboe, mar ek dat âlden it harren bern net ferteld ha dat se donorbern binne. En dêrom wol se ek heiten en memmen oproppe, om earlik tsjin harren bern te wêzen oer harren eftergrûn. "It is net mear fan dizze tiid om je dêr foar te skamjen." Oanmelde foar Kremer Kids kin fia e-mail: kremerkliniekgroningen@outlook.com.
Tiisdei in petear mei Betty Veldman en gynekolooch Harold Mous yn Fryslân Hjoed. Boppedat in petear oer in donorbern dy't syn healbroer en sus fûn hat troch in DNA Databank. Fryslân Hjoed begjint om 17.00 oere.
