De toan fan Jan Koops: "As iederiene now es was"

Anleiding was vanzels de oorlog die Ruslaand begonnen is in Oekraïne. "As iederiene now es was zoas ik wezen mos... dan zol de wereld d'r vule beter uut zien."

Maendag mos ik an dit zinnegien daenken doe ik evenpies et kaemerdebat over de oorlog volgde. Ik vul d'r krek in doe Thierry Baudet an et woord was. Hi'j wodde nogal wat keren interrumpeerd mar hoe meensken d'r ok op androngen, hi'j wol niet zeggen dat hi'j die oorlog ofkeurde.

"Op grond waorvan zol ik die eins ofkeuren kunnen?", was zien bescheid, "alderhaande akkoorden en ofspraoken bin ommers mar pepieren; die kun toch nooit veurschrieven wat al of niet mag? Wat al of niet kan. Et gebeurt ommes al en die warkelikhied hewwe mar te aksepteren."

Mit behendige woordspullegies perbeerde Baudet de boomerangs naor de aanderen weeromme gaon te laoten. Ie konnen zien dat die et allemaole mar slim ongemakkelik vunnen. Baudet het et mit iene in de wereld veural hiel goed truffen en dat is mit himzels.

Mar in Poetin het hi'j now zien gelieke vunnen. Ok dát is een man die vint dat de hiele wereld gek is behalven hi'jzels.

Et zinnegien daormit ik disse kollum begon zol deur Baudet aanders zegd wezen. Hi'j gaot d'r van uut dat as iederiene now es was liekas hi'j is... dan zol de wereld d'r vule beter uut zien.

Et punt is dat de veurman van Forum voor Democratie gien enkele ansluting het bi'j de wieze waorop in Den Haag an poletiek daon wodt.

Mit zien hoogdraevende tael stelt hi'j himzels boven de aanderen.

Mit zien niet ofkeuren mar ok niet dudelik goedkeuren van de aktie van Poetin hoolt hi'j de hanen hielemaole vri'j.

En vanzels, hi'j vun et arg veur al die meensken die onder de oorlog te lieden hadden, mar ja, et was veur te kommen west, et was de schuld van et Westen.

En daormit haokte hi'j zien aarm in die van de Russische diktater. Jesse Klaver van Gruun-Links maekte dudelik dat mit et in huus hebben van polititci as Baudet, dat daormit de demekraosie van binnenuut opvreten wodt. Hi'j het geliek. Neffens mi'j zol de naeme van de perti'j van Baudet veraanderd wodden moeten in Forum voor Diktators.

Aj' et haandelen van Poetin niet ofkeuren willen, en aj´et in Nederlaand juust hebben over tribunalen, dan moej´ je schaemen veur de naeme van je perti´j.

Op 21 november 1981 leup ik op et Museumplein in Amsterdam mit in grote de dimmestraosie tegen de kernwaopens. Daor weren prachtige spandoeken te zien. Votdaolik de eerste die ik tegenkwam was "Ik bin van nao de oorlog, en dat moet zo blieven!"

Ik docht an mien pappe en mamme. Die weren van veur de oorlog. En ik bedocht dat die tekst op et spandoek ok aanders opsteld wodden kon: "Ik bin van veur de oorlog, en dat moet zo blieven!"

Ik wodde geweer dat ik een veraantwoordelikhied hebbe: as ik van veur de oorlog blieven wil dan moe'k ok zéls al et meugelike doen om oorlog veur te kommen. En zoks begint in et klein, in de eigen huusholing, mit vrunden, mit kollega´s en in de buurt, op et spotveld én in de poletiek: aj' daor niet op een nettiese wieze mit mekeer omgaon kunnen, dan moej' je ok stille holen naor aanderen toe.

Daoromme is et deur Baudet niet ofkeuren willen van de oorlog eins ok wel begriepelik: et is ommes zien perti'j die overal de oorlog bi'jhaelt en driegementen utert naor menisters en aanderen die et mit Baudet en zien vrunden niet iens binnen. Et bin zien uutspraoken en oproepen die zörgd hebben veur dimmestraosies mit flink wat geweld in een tal plakken. Zi'j verklaoren de oorlog an de demekraosie.

Dan kuj' ja ok muuilik een aander zien oorlog ofkeuren.

Et spandoek in Amsterdam daor ok vule over praot wodde was: "Liever een Rus in de keuken as een raket in de tuun."

Wawwe doe nog niet wussen dat is dat de Rus tegenworig al in oonze keuken staot: et kookstel daor wi'j et eten op klaormaeken braandt in Nederlaand ommers veur een groot pat op gas uut Ruslaand.

"Liever een Rus in de keuken as een raket in de tuun." Mit de driegementen van Poetin van et inzetten van kernwaopens zol ik die tekst op et spandoek niet meer onderschrieven kunnen, omdaj' ze dan beidend in huus hebben: én de Rus én de raket.

Ondertussen maek ik mi'j zörgen over de toestaand in de wereld en vraog ik mi'j of wat ik zels doen kan om zokke zaeken ok in et klein veur te kommen. Ien ding is dan al dudelik: Nooit ien keer stemmen op Forum!

En veerder mar naodaenken over mien eigen veraantwoordelikhied in dat iene zinnegien: "As iederiene now es was zoas ik wezen mos... dan zol de wereld d'r vule beter uut zien."